Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

  • Konuyu Başlatan: Konuyu başlatan 4WD Tarih:
  • Başlangıç tarihi Yazılan Cevaplar:
  • Cevaplar 130
  • Okunma Sayısı: Görüntüleme 88,012

4WD

Kamp II
Mesajlar
477
Tepkime Puanı
8
Yer
Irak\Kerkük
Web
www.4x4typ.ru
Mantar toplama; birçok ülkede bir doğa sporu olarak kabul görür ve oldukça ilgi uyandırır. Çünkü bu faaliyet; temiz havada, doğada gezinme ve dikkatin arama için yoğunlaştırılması nedeniyle aktif bir çaba gerektirir. Değişik ülkelerde sadece bu amaç için insanların biraraya gelerek oluşturduğu klüpler bulunmaktadır.

Makromantar nedir?(MakroFungus, makromiset, yüksek mantar)

Makromantarlar klorofili olmayan, üreme organları ve esas bünyeleri iplik gibi, "hüf" denilen küçük borucuklardan ibaret canlılardır. Belirgin şekilleri ve yaşama modelleri ile bağımsız bir canlı alemidirler. Bu canlılar hem eşeyli hem de eşeysiz olarak, sporlar oluşturarak ürerler. Klorofil ihtiva etmediklerinden, bağımsız olarak şeker, yağ ve nişasta gibi organik maddeler oluşturamazlar. Bu nedenle diğer canlılara ihtiyaç duyarlar. Yani başka canlılardan beslenirler. Bir başka deyişle çürükçül veya asalaktırlar. Mantarın esas bünyesi ince iplik gibi hüfler kitlesidir ki buna misel denir. Bizim toprak üzerinde gördüğümüz ve yararlandığımız kısım, bu misellerin özelleşmesi ile dokunmuş bir eşeyli üreme organıdır.

Yukarıda kısaca tanımladığımız, çayırlarda, yol kenarlarında, ormanlarda, ağaç altlarında hemen hemen hepimizin sadece bir bölümünü (şapkasını) gördüğü ve bildiği makromantarlar; çok değişik renk ve şekillerde, bazılarını yediğimiz, bazılarından zehirlendiğimiz enteresan varlıklardır. Öyle ki, mantarlar alemininin tümünü ele alırsak ,olağanüstü yumuşak ve büyük ölçüde saydam bir vücut yapısına sahip olduklarını ve buna rağmen dev bir sarmaşık gibi onlarca metrelik bir alana yayılabildiklerini görürüz. Ellerinden hiçbir şey kurtulmaz; suyu, toprağı, böceklerin, bitkilerin, memelilerin hatta kuşların dokularını bile istila edebilirler.
Mantarlar alemi aslında çok karmaşıktır. Burada ele aldığımız makromantarlar, Eumycophtya filumu (gerçek mantarlar) sınıfına dahildir. Bundan başka daha birçok mantar sınıfı mevcuttur. Bunlara örnek olarak; bölünen mantar bitkiler, cıvık mantarlar, algsi mantarlar, keseli mantarlar, çomak mantarlar, ikincil mantarlar gibi sınıflar gösterilebilir.
Bizim burada ele aldığımız yenebilir mantarlar, büyük ölçüde sudan oluşan ve aroması nedeniyle bizlere çekici gelen bir besindir. 100 gram pürtüklü mantarın içeriğinde, sadece 5 gram protein, 10 gram karbonhidrat ve sadece 1 gram yağ bulunur. Geri kalanı sudur. Ancak mineral tuzlar açısından oldukça zengindir. Kalsiyum, potasyum, fosfor ve demir içerir. Mantarlar C vitamini açısından çok fakirdirler. Buna karşılık, B grubu vitaminler, K ve D2 vitamini açısından zengin mantar türleri vardır.

mbolum.gif


Makromantarların İnsanlar İçin Önemi nedir?

Bitkiler aleminin Mycophyta bölümünü oluşturan mantarlar olmasaydı belki de yaşayamazdık. Çünkü dünyanın hayat devrinde mantarların çok önemli fonksiyonları vardır. Bizler için, mantarlar aleminin bir kısmını oluşturan makromantarlar denildiğinde, akla ilk önce zehirli mantarlar, daha sonra yenilebilir mantarlar gelir. Onları güncel kılan da bu özellikleridir. Ancak bu varlıkların doğadaki pozisyonları gözönüne alındığında, onları asıl önemli kılan, ölü veya canlı organik maddeleri parçalamaları ve böylece karbon - azot devrinin sürdürülmesinde çok büyük bir rol oynamalarıdır.
Mantarların,zehirlenmelere, cilt ve diğer hastalıklara sebep olarak insana doğrudan zararlı etkileri olabilen bir çok türü vardır. İnsan için faydalı olan bitkiler üzerinde parazit olmalarının sonucu ekonomik kayıplara sebep olmakla dolaylı zararları da vardır. Bazı mantarlar ise insana, mesela mayalama endüstrisinde, çok değerli hizmetler verirler. Ferment denilen bazı maddeler oluşturarak, şekeri alkol ve karbon dioksite dönüştürür, bu mantarlar uzun zamanlardan beri alkollü içkiler üretiminde kullanılmıştır. Mayalanma olayı, bazı bakteriler, maya ve küf mantarları tarafından me dana getirilmektedir. Eskiden, mayalama işlemi tabi yolla gerçekleştiriliyordu. Bugün gelişmiş olan teknikler sayesinde tek bir mikroorganizmanın kültürü yapılabilmektedir ve bunlar kullanılmak suretiyle kaliteli ürünler elde edilmektedir. Görülüyor ki bu endüstri mayalanma oluşturan mantarlara bağlıdır. Bunlar arasında en önemlisi Saccharomyces cerevisiae' dir. Maya mantarları lüzumlu mayalanmayı sağlamak üzere ekmek yapımında da kullanılmaktadır. Maya mantarlarınının başka türleri meyve sularından şarap imalinde, süt endüstrisinde muhtelif süt ürünlerinin üretiminde kullanılır. Bakterilerden başka, bazı peynirlerin olgunlaştırılmasında Penicillium cinsinden küf mantarları önemli rol oynarlar, bu peynirlerde küf mantarı peynirin içinde gelişir ve boz renkli damarlardan ibaret bir ağ teşekkül ettirir. Bazı peynirlerde bu damarlı oluşum yalnız yüzeyi örter. Bununla beraber en büyük keşif, mantarlardan elde edilen bilhassa "penisilin" adı verilen antibiyotiklerdir. Penisilin, Penicillium notatum dan elde edilmiştir, halen bir çok bulaşıcı hastalığın tedavisinde başarı ile kullanılmaktadır.
Mantarlar tabi çürümede aktif bir rol oynarlar ve bu şekilde insan faaliyetle- rinin bir çok sahasında dolaylı etkide bulunurlar. Organik artıkların çürümesi bakterilerin ve mantarların, bilhassa küçükk mantarların beraber faaliyeti ile gerçekleşmektedir. Mikroskobik olan bu mantarlar toprakta her yerde çok fazla sayıda bulunurlar. Ormandan ve tarladan, hangisinden olursa olsun, her türlü toprak bu canlıların sporları ve hüfleri ile doludur. Toprak mantarları, karbon dioksit depo ederek ve çeşitli kimya olaylarına sebep olarak önemli bir mekanik rol icra ederler. Bunlar bitki kalıntılarının parçalanmasına, gübrelik harcın meydana gelmesine, bazı tarım ürünlerinin muamelesine iştirak ederler. Nihayet su mantarları, kirlenmiş suların yarı temizlenmesinde kısmen yardımcı olurlar.
Böyle iyi yönde ve insan için faydalı tarafları yanında, mantarlar çok tehlikeli düşmanlar da olabilirler ve insanlar bunlara karşı nasıl mücadele edeceğini kestiremez. Mantarlar tarafından sebep olunan zararlar birçok şekilde açıklanabilir, mesela parazit mantarlar ekonomik bakımdan değerli bitkilerde ve hayvanlarda, hatta insanlarda zarar meydana getirirler. İnsan vücudunda mantarların parazit olması, çeşitli deri hastalıklarına ve genel rahatsızlıklara sebep olabilir. Bunlar, eğer sporları kan dolaşımına girerse solunum sistemi ve işitme hastalıklarını tahrik ederler. Böyle hastalıklar hayvan ve insanlarda yaygındır. Bilhassa balıklar su küf mantarlarına hassastırlar, su küfleri bulaşmış oldukları deri dokusuna yerleşir ve tedrici olarak canlıda tamamen yayılır. Böceklere hücum eden diğer küf mantarları da insektisid (böcek ilacı) olarak kullanılabilmektedir.
Mantarların, ekonomik olarak önemli bitkilerde parazit olması ile sebep olunan zarar pek büyüktür, çünkü bunlar verimi azaltır veya belli bazı bölgelerde bazı bitkileri yetiştirmeyi imkansız kılarlar.Bu mantarlar, bitki hastalıkları ile uğraşan Fitopatoloji ilminin konusuna girerler.
Küf mantarları tohumların ve fideciklerin işe yaramaz hale gelmesine yol açarlar, aynı zamanda patates ve asmalarda tehlikeli hastalıklara sebep olurlar. Yanıklık hastalıkları mesela buğdayı ve mısırı tarlada tahrip edebilir. Buğday pası mantarı (kınacık) tarafından buğday üretiminde büyük kayıplara uğranılmaktadır, çeşitli pas mantarları başka bitki türlerine de hücum ederler fakat tabidir ki meydana gelen zarar buğdaydaki kadar ekonomik önemde değildir. Bilhassa külleme hastalıkları önemlidirler; şerbetçi otu, gül, meşe ve asmalar gibi bir çok bitkinin yüzeyinde un gibi, ince bir beyaz tabaka meydana getirerek zarar yaparlar. Meyveler de siyah ve esmer çürüklüğe sebep olan mantarların hücumuna uğrarlar.
Bazı mantar türleri ağaçların iğne yapraklarına zarar verirler ve dökülmelerine sebep olurlar. Claviceps purpurea meşhur bir zararlıdır. Odun tahripçisi mantarlar da tehlikelidir, bunların miseli ağaçların odun dokusuna nüfuz eder ve nihayet onları çürütür ve öldürür. Ağaçlara hücum eden başka türler de vardır, fakat en yaygın olanı bal mantarı (Armillaria mellea), orman ve bahçe ağaçlarını istila eden en zararlı parazitlerden biridir. Çok korkulan diğer bir mantar ev mantarı (Serpula (Merulius) lacrimans) dır, bu mantar binalarda kuru çürüklüğe sebep olur.
Yenen mantarlara gelince, bunlar ağaçlıklarda, kırlarda ve tarlalarda toplanabilirler, ticari olarak yetiştirilebilirler.
Makromantarlar ayrıca yüksek bitkilerin köklerine girmek suretiyle oluşturdukları mikorriza denilen yapı açısından da önemlidirler. Çünkü böyle bir ortaklık kurulduğunda mutallistik bir simbiyoz sözkonusu olur. Yapılan araştırmalara göre mikorrizalı bitkiler; fosfor, kalsiyum ve potasyumu daha fazla miktarlarda alırlar ve bu nedenle de gelişmeleri diğerlerine nazaran daha iyi olur.
Görülüyor ki mantarların önemi insan faaliyetlerinin birçok alanında ortaya çıkmaktadır ve hayal edebildiğimizden daha büyüktür. Her yerde mevcut bulunmalarından ve çok aşırı sayıda olmalarından dolayı mantarlar Dünyanın hayat devrinde önemli rol oynarlar.

Makromantarların Gelişme Mevsimleri

Mantarlar büyümek ve üreme organı oluşturmak için, uygun bir yetişme yerine, iklime ve bilhassa rutubet derecesine ihtiyaç gösterirler. Birçok mantar türü bütün bir yıl boyunca görülebilir, fakat ekseriytle lamelli mantarlar ve Boletuslar sonbaharda ortaya çıkar. Ilık hava halleri, üreme organlarının oluşturulması için en iyi şartlardır. Kurak yazlardan sonra mantarlar hiç görünmeyebilir veya rutubetin artmasıyla birlikte Eylülde ortaya çıkabilir.
İlkbaharda en erken çıkan mantarlar Morchella'lardır. Yaz boyunca Agaricus lar, Russula lar, Boletus lar ve diğer yenilen mantarlar sıra ile ortaya çıkarlar. Bir çok türler yumuşak geçen kışlarda gelişmelerini devam ettirebilirler, böyle kışlarda yemeklik mantar toplanabilir. Ancak yenilebilen bir çok mantar türü kısa bir büyüme mevsimine sahiptir.
Mantar toplayıcıları, bütün bir yıl boyunca hangi mantarların, nerede, ne zaman ortaya çıktığı hakkında bir tecrübeye sahiptirler. Ancak bu herzaman geçerli bir tecrübe sayılmaz. Kurak bir yılda, kuzeye bakan gölgelik ve yosunlu yerlerde mantar aranmalıdır. Yağışlı yazlarda ise bu gibi yerler çok rutubetli olacağından, kumlu topraklarda ve kayalık yerlerde arama yapılır.


Makromantarların Besin Değerleri


Yenen mantarların et kadar lezzetli olduğu söylenir. Protein yüzdesi açısından bakıldığında ete ulaşamazlar, ancak eti lezzetli kılan bazı maddeler mantarlarda da vardır.Agaricus bisporus (Çayır mantarı) için lezzeti temin eden maddeler; 3-oktason, benzaldehit oktanol ve zokten-1 gibi maddelerdir.
Doğaldır ki doğada yetişen mantarlar ile kültürü yapılan mantarlar türlere göre değişen oranlarda besin değerlerine sahiptir. Kültür mantarında; %92 su, %3.5 protein, %0.3 yağ, %4.5 karbonhidrat, %1 mineral madde bulunur ve 272 KCal'lik bir enerji değerine sahiptir. Proteinin sindirilme değeri %72-83 arasındadır. Meyve ve sebzelerle kıyaslandığında iyi bir Lisin, Arginin, Histidin ve Threonin kaynağıdır. İnsan için gerekli tüm aminoasitleri içerir.
Yapılan araştırmalara göre mükemmel bir folikasit kaynağı olan Agaricus bisporus mantarı, kandaki şeker seviyesini düşürdüğü ve kolestrolü azalttığı için kalp ve damar hastalıklarında diyet olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Mineral madde içeriği açısından da uygun bir besin olduğu ifade edilmektedir..

NOT: Bu yazi http://www.ogm.gov.tr sitesinden alintidir.
 

Etiketler

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

Mantarlar konusu konu uzmanı olanlar için dahi netameli bir konudur. Sakın ola doğadan topladığınız bir mantarı yemeye kalkmayın 3 ay önce sadece 5 gr mantar yiyerek 5 gün hastanede yatıp diyalize girip onlarca litre serum yiyen bir yakınım oldu o nedenle lütfen dikkat.
 

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

yaşadığım yerden dolayı bu konuda birçok gözlemim ve deneyimim oldu.mantar mevsimi gelince en ıssız ormanlar bile insanlarla doluyor.sağda solda poşetlerde mantar satılıyor.leziz olduğu kadarda riskli olan bu konuda yaşar beye katılıyorum.aman dikkat!!!
 




Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

Bu konuda insanlarımız eğitimsiz. ülkemiz mantar çeşiti açısından oldukca zengin ve türkiye sınırları içinde 20 ye yakın çeşit zehirsiz ve yenilebilir mantar türü bulunmakta. mantar toplamak almanya isvicre avusturya hollanda gibi avrupa ulkelerinde bir doga sporudur. dogayla başbaşa kalmak temiz hava ve bol oksijen soluyarak dikkatinizi mantar bulmaya vermek zihni dinlendiriyor. ülkemizde Mantar toplamak ne yazıkki spor olarak gorulmuyor ve kırsal kesimde yasayan vatandaslarımızın bir ticari faaliyeti oluyor. Belki gelecekte mantarcılıkla ilgili klupler kurularak bu doga sporu ulkemizdede profesyonellesir.
şu anda vatandaslarımızın tukettigi mantarların laboratuvar raporu olmadan tuketiliyor. ve kırsalda bu mantarların yenilip yenilmediginin tespiti buyuk bas ve kucuk bas hayvanlarla saglanmıs.
koyun keci ve sıgırların hassas koku alma yetenegi var vatandas mantarı toplamıs ve koyuna keciye sıgıra vermiş bu hayvanlar bu mantarları yiyorsa o mantar zehirsiz yemiyorsa zehirli diye tespit etmişler. bunu şahsen ben kendim gordum dagdan toplanmıs karısık ve cesitli mantar bir koyunun onune koyuldu. koyun koklayarak zehirsiz olan mantarları secti ve yedi. ancak ne olursa olsun bu şekilde bir deney son derece yanlış. otobur hayvanlar kokusundan mantarın zehirli veya zehirsiz oldugunu anlayabilir ama ne olsada mantar ceşitlerinin laboratuvar tahlili sart. mantar toplasanız dahi tahlil yapmadan hesinlikle tuketmeyin. hayvanlara ne kadar guvenebilinirki :smiley:
 

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

Mantar toplama sporu herlade en çok bolu'da yaygın kışa girerken yağmur yağıp arkasından güneş açtıktan sonra sabahın 5inde köyden şehirden hatta çevre illerden insanlar ormanlara mantara çıkarlar.gerçekten insana büyük haz veriyor.herkese tavsiye ederim.temiz hava bol oksijen var mı bundan güzeli
:D
 

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

4WD' Alıntı:
Bu konuda insanlarımız eğitimsiz. ülkemiz mantar çeşiti açısından oldukca zengin ve türkiye sınırları içinde 20 ye yakın çeşit zehirsiz ve yenilebilir mantar türü bulunmakta.

Bayram bey,
Mantar mevsimini iple çekenlerden biriyim ben de. Ülkemizde çok az sayıda mantar türünün (galiba 3) zehirli olduğunu okuyunca içim rahatlamıştı. Ben sadece tek mantar türüne (kanlıca) odaklanmış durumdayım. Ancak bir süre önce duyduğum bir şeyi paylaşmak istiyorum.
Mantar yapısı gereği zehirli olmasa bile bazı böcekler (örümcek vs.gibi) bu mantar üzerine zehir bırakabiliyormuş. Tanındığından emin olunan zehirsiz mantarlarda bile bu şekilde zehirlenme vakaları olabiliyormuş. Ne kadar doğrudur bilmiyorum ama biz her ihtimale karşı önce güzelce temizleyip haşlıyoruz ve sonra kavuruyoruz.
 


Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

schweps' Alıntı:
Bayram bey,
Mantar mevsimini iple çekenlerden biriyim ben de. Ülkemizde çok az sayıda mantar türünün (galiba 3) zehirli olduğunu okuyunca içim rahatlamıştı. Ben sadece tek mantar türüne (kanlıca) odaklanmış durumdayım. Ancak bir süre önce duyduğum bir şeyi paylaşmak istiyorum.
Mantar yapısı gereği zehirli olmasa bile bazı böcekler (örümcek vs.gibi) bu mantar üzerine zehir bırakabiliyormuş. Tanındığından emin olunan zehirsiz mantarlarda bile bu şekilde zehirlenme vakaları olabiliyormuş. Ne kadar doğrudur bilmiyorum ama biz her ihtimale karşı önce güzelce temizleyip haşlıyoruz ve sonra kavuruyoruz.


Şenol bey dorudur bazı boceklerin mantar uzerine veya mantar içine zehir bırakabilir. bende mantar toplama sporuyla ilgilendim gercekten çok eglenceli ve keyifli ben sadece kanlıca mantarına odaklanmak yerine daha geniş çeşitlerde mantar toplamayı tercih ediyorum hepimizin bildigi gibi kanlıca son bahar mantarı ve sonbaharda uygun ortamı bulup urer. ancak ulkemizde yenilebilen mantar cesitlerine baktıgımızda ilkbahardada cok cesit mantarların oldugunu gorebiliriz.
ama sakın ve sakın tahlil yaptırmadan mantar tuketmeyiniz. emin olsanızda tahlil yaptırın.
 



Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

Böceklerin mantara zehir bırakma ihtimali söz konusu ise toplanan herbir mantarı tahlil ettirmek gerekir, öyle mi?
 

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

schweps' Alıntı:
Böceklerin mantara zehir bırakma ihtimali söz konusu ise toplanan herbir mantarı tahlil ettirmek gerekir, öyle mi?

hocam bizim buralarda mantar zamanı aşırı derecede yenir.yani kışa girerken 2 hafta boyunca her öğün mantar yediğimi biliyorum ben hemde poşetleyip buzluğa atılıyor.her zaman yiyiyoruz.bir de mantara su deydimi tadı kaçar derler.:D bolu insanı mantarı yıkamaz varsa çamuru fırçayla temizlenir.ama zehirlenen hiç duymadım.yine de tedbiri almak gerek haklısınız
 

Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

Ülkemizde çok değişik türde mantar çeşitleri var.Benim bildiğim ve yediğim 12 çeşit mantar var.Hepsinin de lezzeti birbirlerinden güzel.Ama bazı mantarlar var ki zehirli ve diğer yenen mantarlara çok benzemekte.Onlara çok dikkat etmek gerekir.Ben arazide gezerken sonbaharda topladığım mantarları hemen bir ateş yakar ve orada yerim.En lezzetlisi de bu:smiley:
 


Ynt: Mantar Toplama - Bir Doğa Sporu

schweps' Alıntı:
Böceklerin mantara zehir bırakma ihtimali söz konusu ise toplanan herbir mantarı tahlil ettirmek gerekir, öyle mi?
hayır mantarları tek tek tahlil ettirmek yerine turlerine gore ayırıp tahlil ettirmek gerekli. tahlillerden sonra mantarların yıkanması gerekir. boceklerden kastım mantar içine giren kurtcuklar yani bocek larvalarının zehir bırakması. bu olay cok sık gorulmez ancak ne olsada tedbir almak gerekli.
 




Gezenbilir bilgi kaynağını daha iyi bir dizin haline getirebilmek için birkaç rica;
- Arandığında bilgiye kolay ulaşabilmek için farklı bir çok konuyu tek bir başlık altında tartışmak yerine veya konu başlığıyla alakalı olmayan sorularınızla ilgili yeni konu başlıkları açınız.
- Yeni bir konu açarken başlığın konu içeriğiyle ilgili açık ve net bilgi vermesine dikkat ediniz. "Acil Yardım", "Lütfen Bakar mısınız" gibi konu içeriğiyle ilgili bilgi vermeyen başlıklar geç cevap almanıza neden olacağı gibi bilgiye ulaşmayı da zorlaştıracaktır.
- Sorularınızı ve cevaplarınızı, kısaca bildiklerinizi özel mesajla değil tüm forumla paylaşınız. Bildiklerinizi özel mesajla paylaşmak forum genelinde paylaşımda bulunan diğer üyelere haksızlık olduğu gibi forum kültürünün kolektif yapısına da aykırıdır.
- Sadece video veya blog bağlantısı verilerek açılan konuların can sıkıcı olduğunu ve üyeler tarafından hoş karşılanmadığını belirtelim. Lütfen paylaştığınız video veya blogun bağlantısının altına kısa da olsa konu başlığıyla alakalı bilgiler veriniz.

Hep birlikte keyifli forumlar dileriz.


GEZENBİLİR TV

GEZENBİLİR'İ TAKİP EDİN

Forum istatistikleri

Konular
103,383
Mesajlar
1,517,440
Kayıtlı Üye Sayımız
172,041
Kaydolan Son Üyemiz
İsmail.s

Çevrimiçi üyeler

SON KONULAR



Geri
Üst