Sekin
Ana Kamp
Lastik üzerindeki yazıların açıklamaları:
Lastik üzerindeki yazıların açıklamaları:
• Lastik seçimi: Motosikletinize yeni lastik seçmenin en güvenli yolu profesyonellerin (motosiklet veya lastik üreticilerinin) tavsiyelerini dikkate almaktır. Motosikletinizin el kitabı orjinal lastik ebat ve yapısını gösterir.
Lastik üreticileri de bir motosiklete tavsiye ettikleri lastiklerini gösteren uyum tabloları yayınlarlar. Bu şekilde bir tavsiye bulunamıyorsa dikkat edilmesi gereken seçilecek lastiğin yük ve sürat indeksinin motosikletin kapasitesinden yüksek olmasıdır. Ayrıca lastiğin dış çapının orjinal lastik değerine çok yakın olması ve lastiği motosikletin mekanik parçalarından yeterli açıklık bırakması
gerekmektedir.
• Şişirme basıncı: Lastik şişirme basıncı, lastik üreticilerinin kullanıcılara dikkat etmelerini en çok önerdikleri konudur.
Lastik arızalarının çoğu yanlış şişirme basıncından kaynaklanır. Kullanıcının lastik bakımı ile ilgili yapabileceği en önemli iş, şişirme basıncını tavsiye edilen seviyede tutmaktır. Lastik basıncı, lastikler soğukken ölçülür. Lastik kullanımdayken ısınır ve içindeki havanın basıncı yükselir. Basınç artışı 0.5 bar kadar olabilir. Bu sebeple lastik basıncı ölçümü yola ıkmadan, lastikler soğukken yapılmalıdır. Bunun için motosikletinizin
üzerinde küçük bir basınç ölçme aleti bulundurarak yola çıkmadan ölçüm yapmanız ve eksik olması halinde ilk fırsatta şişirmeniz sürüş güvenliği ve konforu açısından önemlidir. Farklı çalışma koşularında lastik basıncı tekrar ayarlanmalıdır. Bir lastik arazide kullanığında, asfalt üzerinde kullanığından daha düşük basınçla şişirilmelidir. Tam yüklü motosiklet lastikleri daha yüksek basınçla şişirilmelidirler. Düşük basınçla kullanılan lastikler yük altında esner, ısınır ve çabuk aşınır. Dönme direnci de artarak, yakıt tüketimini
arttırır.
• Yük taşıma ve sürat kapasiteleri: Lastikler tamamiyle aynı dış görüntüye sahip oldukları halde farklı yük ve sürat kapasitesine sahip olabilirler. Yenilenen lastikler mutlaka orjinal lastiklerle en azından aynı kapasitede yeni lastiklerle değiştirilmelidirler. Ayrıca 210 km/s üzerindeki süratlerde lastik yük indeksinde verilen değerden daha düşük yük taşıma kapasitesine sahip olmaktadır.
• Lastik yenileme zamanı - Diş derinliği: İzin verilen en düşük diş derinliği için farklı ülkelerde farklı yasal limitler vardır.
Cadde motosikletleri için 2 mm diş derinliği yeterli güvenlik sağlayacaktır. Motosikletler çoğunlukla düz hat üzerinde sürüldüklerinden aşınmanın çoğu sırt bölgesinin ortasında olur. Bu sebeple desen derinliği ölçümü lastik sırtının ortasından yapılır. Bazı lastiklerdin yanaklarında aşınma komtrol noktalarını gösteren işaret (TWI: Tread Wear Indicator) bulunur. Bu noktalara kadar aşınan lastikler hemen değiştirilmelidir.
• Yeni lastik yeni iç lastik / jant subabı: İç-lastikli-tip (tube-type) dış lastikle beraber iç lastik de değiştirilmelidir. İç-lastiksiz-tip (tubeless) lastikle beraber jant subabı da değiştirilmelidir.
• Yeni lastik ve ilk aşınma: Yeni lastiklerin takılmasından sonra 200 km’lik ilk aşınma mesafesinde motosiklet her zamankinden daha dikkatli kullanmalı, ani frenleme, hızlanma ve sert virajlamadan kaçınılmalıdır.
• Daha geniş lastik: Bu motosiklet veya lastik üreticisinin onayı halinde mümkün olabilir. Daha geniş lastikler için öncelikle motosiklette genişlik ve çap olarak açıklık olup olmadığına ve jantın yeterince geniş olup olmadığına bakılmalıdır. Bilinmelidir ki motosikletin görüntüsünü güçlendirmeye yönelik orjinal lastiğin genişletilmesi motosikletin performansını düşürebilir.
- Jant: Doğru jant genişliği sürüş ve denge için hayati önem taşır. Lastik ebatları, standart ölçüdeki janta takılıyken geçerlidir. Değişiklik halinde jant ve lastik birarada düşünülmelidir. Lastik orjinalinden daha geniş bir janta takılırsa profili düzleşir ve viraj performansı azalır. Tersi durumda orjinalden daha dar bir janta takılmış lastiğin yere temas alanı daralır ve tutunma özelliği bundan etkilenirken, lastik sırtı dar bir alandan aşınır.
• Montaj: Motosiklet lastikleri ön veya arka olarak üretilmişlerse mutlaka ait oldukları yerde kullanılmalıdırlar. Lastik yön oku bulunup bulunmadığını kontrol ediniz, eğer varsa, bunun dönüş yönünü göstereceği şekilde lastiği monte ediniz. Bazı lastiklerin yanağında renkli (sarı veya kırmızı) bir nokta bulunur, bu noktanın subabın yanına gelecek şekilde monte edilmesi gerekir. Lastik topuğunu temizleyin ve sabunlu su ile ıslatın.
Topuğu doğru şekilde oturtmak için subap içini çıkartın ve lastiği şişirin. Şişirme aleti subap içi olmadan şişirmeye imkan vermiyorsa ve iç lastik kullanılıyorsa subapiçi ile şişirip topuğu oturtun sonra havayı boşaltın bu sayede iç lastiğin doğru yerleşmesi mümkün olur. 40 psi’dan fazla şişirmeyin. İç lastiği kıstırmamaya dikkat edin. Bunun için pudra kullanılması yararlı olur.
Subap içini tekrar takın ve tavsiye edilen şişirme basıncı ile şişirin.
Topuk oturma çizgilerini kontrol edin. Eğer topuk oturmamışsa, yukarıdaki işlemleri tekrar edin. İç lastik kullanılıyorsa jant somununu lastik tamamen şişene kadar tam sıkmayın. Montaj bittikten sonra mutlaka subap kapağını takın.
• Balans: Lastik montajı bittikten sonra jant ve lastik balanslanmalıdır. Yalnızca tavsiye edilen balans kurşunlarını kullanınız. Sıvı balanslayıcı kullanmayınız.
• Lastik Onarımı: Sadece düşük sürat lastiklerinin sırt bölgesindeki küçük delikler onarılmalıdır. Sıvı lastik onarıcıları lastik katları arasına girip bozulmalara yol açtıklarında tavsiye edilmezler.
• Lastikte yaşlanma ve saklama: Fiziksel ve kimyasal etkileşimler lastiğin yaşlanmasına sebep olur. Hiç kullanılmamış veya çok az kullanılmış lastikler de bundan etkilenirler. Yaşlanmanın önüne geçebilmek için üretim aşamasında bazı kimyasallar karışıma ilave edilir. Bunlar lastiğin uygun saklama koşullarında bulunmaması halinde de korunmasını belirli bir süre temin edebilirler. Lastiğin uzun yıllar özelliklerini kaybetmeden kalabilmesi için uygun koşullarda saklanması gerekir. Lastikler serin, karanlık, kuru ve çalışan elektrik motorlarından, sıcaklık yayan cisimlerden, yağ, çözücü ve kimyasallardan uzak ve dik saklanmalıdır.
• Lastiğin üretim tarihi: Lastik yanağında DOT harflerini takip eden elips kutunun içindeki 3 veya 4 haneli rakamın ilk 2 hanesi üretim haftasını son 1 veya 2 hanesi üretim yılını gösterir. Örneğin 4508 rakamları lastiğin 2008 yılının 45. haftasında üretildiğini gösterir. Lastikler yaşlanır ancak kaliteli ve doğru koşullarda saklanmış bir lastik özelliklerini 5 yıl yeni lastik gibi koruyabilir. Uygun koşullarda saklanan lastik içerisine hava basıldıktan sonra gerçek ömrüne başlar. Buna karşılık kötü koşullardaki bir lastik 1-2 yıl içinde özelliklerini kaybedebilir.
• Motosiklet lastikleri otomobil lastiklerine göre neden daha çabuk aşınırlar: Öncelikle karşılaştırmayı doğru bir temele oturtmalıyız. Aile arabası lastiği ile performans motosikleti lastiği karşılaştırmak motosiklet lastiklerine haksızlıktır.
Motosikletlerdeki beygir gücü (hp) başına ağırlık (kg), otomobillere göre 10 kat fazla olabilir. Hafif yük altında, yüksek beygir gücü ile hızlanan motosiklet lastiği patinaj yapar, patinaj aşınmayı hızlandırır. Lastiğin temas yüzey alanı da önemli bir faktördür. Otomobil lastiğinin yere temas eden yüzeyi motosiklet lastiğine göre daha büyüktür. Viraj durumunda bu alan otomobilde değişmezken motosiklette daha da küçülür. Tabii otomobilin dört lastiğine karşılık motosiklette 2 lastik toplam ağırlığı taşımaktadır. Görülecektir ki birden fazla neden motosiklet lastiklerinin otomobil lastiklerinden daha hızlı aşındığını açıklamaktadır.
Motosiklet lastiklerini uzun süre kullanabilmek için sürat ve yük limitlerine uymak, ani hızlanma ve frenlemelerden kaçınmak, lastik basıncını gerekli düzeyde tutmak gereklidir.
Lastik üzerindeki yazıların açıklamaları:
• Lastik seçimi: Motosikletinize yeni lastik seçmenin en güvenli yolu profesyonellerin (motosiklet veya lastik üreticilerinin) tavsiyelerini dikkate almaktır. Motosikletinizin el kitabı orjinal lastik ebat ve yapısını gösterir.
Lastik üreticileri de bir motosiklete tavsiye ettikleri lastiklerini gösteren uyum tabloları yayınlarlar. Bu şekilde bir tavsiye bulunamıyorsa dikkat edilmesi gereken seçilecek lastiğin yük ve sürat indeksinin motosikletin kapasitesinden yüksek olmasıdır. Ayrıca lastiğin dış çapının orjinal lastik değerine çok yakın olması ve lastiği motosikletin mekanik parçalarından yeterli açıklık bırakması
gerekmektedir.
• Şişirme basıncı: Lastik şişirme basıncı, lastik üreticilerinin kullanıcılara dikkat etmelerini en çok önerdikleri konudur.
Lastik arızalarının çoğu yanlış şişirme basıncından kaynaklanır. Kullanıcının lastik bakımı ile ilgili yapabileceği en önemli iş, şişirme basıncını tavsiye edilen seviyede tutmaktır. Lastik basıncı, lastikler soğukken ölçülür. Lastik kullanımdayken ısınır ve içindeki havanın basıncı yükselir. Basınç artışı 0.5 bar kadar olabilir. Bu sebeple lastik basıncı ölçümü yola ıkmadan, lastikler soğukken yapılmalıdır. Bunun için motosikletinizin
üzerinde küçük bir basınç ölçme aleti bulundurarak yola çıkmadan ölçüm yapmanız ve eksik olması halinde ilk fırsatta şişirmeniz sürüş güvenliği ve konforu açısından önemlidir. Farklı çalışma koşularında lastik basıncı tekrar ayarlanmalıdır. Bir lastik arazide kullanığında, asfalt üzerinde kullanığından daha düşük basınçla şişirilmelidir. Tam yüklü motosiklet lastikleri daha yüksek basınçla şişirilmelidirler. Düşük basınçla kullanılan lastikler yük altında esner, ısınır ve çabuk aşınır. Dönme direnci de artarak, yakıt tüketimini
arttırır.
• Yük taşıma ve sürat kapasiteleri: Lastikler tamamiyle aynı dış görüntüye sahip oldukları halde farklı yük ve sürat kapasitesine sahip olabilirler. Yenilenen lastikler mutlaka orjinal lastiklerle en azından aynı kapasitede yeni lastiklerle değiştirilmelidirler. Ayrıca 210 km/s üzerindeki süratlerde lastik yük indeksinde verilen değerden daha düşük yük taşıma kapasitesine sahip olmaktadır.
• Lastik yenileme zamanı - Diş derinliği: İzin verilen en düşük diş derinliği için farklı ülkelerde farklı yasal limitler vardır.
Cadde motosikletleri için 2 mm diş derinliği yeterli güvenlik sağlayacaktır. Motosikletler çoğunlukla düz hat üzerinde sürüldüklerinden aşınmanın çoğu sırt bölgesinin ortasında olur. Bu sebeple desen derinliği ölçümü lastik sırtının ortasından yapılır. Bazı lastiklerdin yanaklarında aşınma komtrol noktalarını gösteren işaret (TWI: Tread Wear Indicator) bulunur. Bu noktalara kadar aşınan lastikler hemen değiştirilmelidir.
• Yeni lastik yeni iç lastik / jant subabı: İç-lastikli-tip (tube-type) dış lastikle beraber iç lastik de değiştirilmelidir. İç-lastiksiz-tip (tubeless) lastikle beraber jant subabı da değiştirilmelidir.
• Yeni lastik ve ilk aşınma: Yeni lastiklerin takılmasından sonra 200 km’lik ilk aşınma mesafesinde motosiklet her zamankinden daha dikkatli kullanmalı, ani frenleme, hızlanma ve sert virajlamadan kaçınılmalıdır.
• Daha geniş lastik: Bu motosiklet veya lastik üreticisinin onayı halinde mümkün olabilir. Daha geniş lastikler için öncelikle motosiklette genişlik ve çap olarak açıklık olup olmadığına ve jantın yeterince geniş olup olmadığına bakılmalıdır. Bilinmelidir ki motosikletin görüntüsünü güçlendirmeye yönelik orjinal lastiğin genişletilmesi motosikletin performansını düşürebilir.
- Jant: Doğru jant genişliği sürüş ve denge için hayati önem taşır. Lastik ebatları, standart ölçüdeki janta takılıyken geçerlidir. Değişiklik halinde jant ve lastik birarada düşünülmelidir. Lastik orjinalinden daha geniş bir janta takılırsa profili düzleşir ve viraj performansı azalır. Tersi durumda orjinalden daha dar bir janta takılmış lastiğin yere temas alanı daralır ve tutunma özelliği bundan etkilenirken, lastik sırtı dar bir alandan aşınır.
• Montaj: Motosiklet lastikleri ön veya arka olarak üretilmişlerse mutlaka ait oldukları yerde kullanılmalıdırlar. Lastik yön oku bulunup bulunmadığını kontrol ediniz, eğer varsa, bunun dönüş yönünü göstereceği şekilde lastiği monte ediniz. Bazı lastiklerin yanağında renkli (sarı veya kırmızı) bir nokta bulunur, bu noktanın subabın yanına gelecek şekilde monte edilmesi gerekir. Lastik topuğunu temizleyin ve sabunlu su ile ıslatın.
Topuğu doğru şekilde oturtmak için subap içini çıkartın ve lastiği şişirin. Şişirme aleti subap içi olmadan şişirmeye imkan vermiyorsa ve iç lastik kullanılıyorsa subapiçi ile şişirip topuğu oturtun sonra havayı boşaltın bu sayede iç lastiğin doğru yerleşmesi mümkün olur. 40 psi’dan fazla şişirmeyin. İç lastiği kıstırmamaya dikkat edin. Bunun için pudra kullanılması yararlı olur.
Subap içini tekrar takın ve tavsiye edilen şişirme basıncı ile şişirin.
Topuk oturma çizgilerini kontrol edin. Eğer topuk oturmamışsa, yukarıdaki işlemleri tekrar edin. İç lastik kullanılıyorsa jant somununu lastik tamamen şişene kadar tam sıkmayın. Montaj bittikten sonra mutlaka subap kapağını takın.
• Balans: Lastik montajı bittikten sonra jant ve lastik balanslanmalıdır. Yalnızca tavsiye edilen balans kurşunlarını kullanınız. Sıvı balanslayıcı kullanmayınız.
• Lastik Onarımı: Sadece düşük sürat lastiklerinin sırt bölgesindeki küçük delikler onarılmalıdır. Sıvı lastik onarıcıları lastik katları arasına girip bozulmalara yol açtıklarında tavsiye edilmezler.
• Lastikte yaşlanma ve saklama: Fiziksel ve kimyasal etkileşimler lastiğin yaşlanmasına sebep olur. Hiç kullanılmamış veya çok az kullanılmış lastikler de bundan etkilenirler. Yaşlanmanın önüne geçebilmek için üretim aşamasında bazı kimyasallar karışıma ilave edilir. Bunlar lastiğin uygun saklama koşullarında bulunmaması halinde de korunmasını belirli bir süre temin edebilirler. Lastiğin uzun yıllar özelliklerini kaybetmeden kalabilmesi için uygun koşullarda saklanması gerekir. Lastikler serin, karanlık, kuru ve çalışan elektrik motorlarından, sıcaklık yayan cisimlerden, yağ, çözücü ve kimyasallardan uzak ve dik saklanmalıdır.
• Lastiğin üretim tarihi: Lastik yanağında DOT harflerini takip eden elips kutunun içindeki 3 veya 4 haneli rakamın ilk 2 hanesi üretim haftasını son 1 veya 2 hanesi üretim yılını gösterir. Örneğin 4508 rakamları lastiğin 2008 yılının 45. haftasında üretildiğini gösterir. Lastikler yaşlanır ancak kaliteli ve doğru koşullarda saklanmış bir lastik özelliklerini 5 yıl yeni lastik gibi koruyabilir. Uygun koşullarda saklanan lastik içerisine hava basıldıktan sonra gerçek ömrüne başlar. Buna karşılık kötü koşullardaki bir lastik 1-2 yıl içinde özelliklerini kaybedebilir.
• Motosiklet lastikleri otomobil lastiklerine göre neden daha çabuk aşınırlar: Öncelikle karşılaştırmayı doğru bir temele oturtmalıyız. Aile arabası lastiği ile performans motosikleti lastiği karşılaştırmak motosiklet lastiklerine haksızlıktır.
Motosikletlerdeki beygir gücü (hp) başına ağırlık (kg), otomobillere göre 10 kat fazla olabilir. Hafif yük altında, yüksek beygir gücü ile hızlanan motosiklet lastiği patinaj yapar, patinaj aşınmayı hızlandırır. Lastiğin temas yüzey alanı da önemli bir faktördür. Otomobil lastiğinin yere temas eden yüzeyi motosiklet lastiğine göre daha büyüktür. Viraj durumunda bu alan otomobilde değişmezken motosiklette daha da küçülür. Tabii otomobilin dört lastiğine karşılık motosiklette 2 lastik toplam ağırlığı taşımaktadır. Görülecektir ki birden fazla neden motosiklet lastiklerinin otomobil lastiklerinden daha hızlı aşındığını açıklamaktadır.
Motosiklet lastiklerini uzun süre kullanabilmek için sürat ve yük limitlerine uymak, ani hızlanma ve frenlemelerden kaçınmak, lastik basıncını gerekli düzeyde tutmak gereklidir.
