Karabat (fr. pengouin) Güney yarımkürede, kutup bölgelerinde yaşayan, perdeayaklı, kısa kanatlı deniz kuşuna verilen ad. 18 karabat türünün sadece 4’ünün soğuk iklimde yaşadığı, geri kalan türlerin ise ılıman ve sıcak iklimlerde yaşadıkları belirtilmektedir.
Karabatın en ilgi çekici organları, tüysü küçük pullarla kaplı olan ve yüzgece benzeyen kanatlarıdır; kanatlarında telek bulunmadığı için karabat uçamaz. 18 farklı karabat türü, geniş ölçüde şekil ve büyüklükte olabilir, ancak hepsinin siyah gövdeleri ve beyaz karınları vardır. Yakın bir zamanda sarı karabat da keşfedilmiştir.
Gövdesi su geçirmeyen, kısa, üst üste binen, siyah, siyaha yakın gri ve beyaz tüylerle kaplıdır; bazılarının boynunda sarı lekeler bulunur. Bacaklar vücudun gerisine yakın olduğu için karada, karabat dik bir duruşa sahiptir ve vücudu öne doğru açılı olarak sallanmaya, zıplamaya veya koşmaya meyillidir. Bazen karın üstü yere yatar, ayaklarını ve kuyruğunu dümen olarak kullanır ve kanatlarıyla kendini öne iterek «kızak» gibi ilerler.
Karabat mükemmel yüzer ve dalar; şeklinden dolayı su altında son derece çeviktir. Aslında hayatının çoğunu okyanusta geçirir ve kril, kalamar ve yengeç avlarının neredeyse tamamını su altında yapar. Karabat balık ve kabuklu hayvanlarla beslenir. Dişi karabat yılda bir veya iki yumurta yumurtlar; yumurtalarını doğrudan doğruya toprağa veya kaya kovuklarındaki yuvalara bırakır. Büyük türleri tek yumurta yumurtlar ve bunu karın kısmındaki bir deri kıvrımında saklayarak kuluçka devrini ayakta geçirir. Vücutları hav tüyleriyle kaplı doğan yavruları bazen bütün sürü ortaklaşa besler, büyütür.
Sadece Güney yarımkürede ve Ekvator’da görülen karabatların 18 türünden 5’i Antarktika’da, 4’ü ise Antarktika altı adalarda yaşamaktadır. Başlıca karabat türleri: 1. imparator karabatı (Aptenotydes Forsterit), Güney kutbuna çok yakın bölgelerde yaşar; boyu 1,20 m’ye kadar ulaşır. Üremesi Antarktika kışı sırasında kutup gecelerinde olur, yavruları yaza büyümüş olarak çıkar; 2. kral karabatı (A. Patagonica) daha küçüktür; kutuptan daha uzak yerlerde yaşar; 3. küçük mavi karabat (Eudyptula minor), Avustralya ve Yeni Zelanda kesiminde yaşar; karabatların en küçüğüdür (ördek büyüklüğünde); 4. gözlüklü karabat (Spheniscus demersus) Güney Afrika kıyılarında yaşar; buna benzeyen diğer bir tür (S. mendiculus) ekvatorun güneyinde Galapagos adalarında bulunur. Güney denizlerinin kıyılarında bunlardan başka birtakım küçük karabatlar daha vardır.
Karabat türlerinin yaklaşık üçte ikisi IUCN Kırmızı Listesi’nde tehdit altında olarak listeleniyor ve bu da onları nesli en çok tehlikede olan deniz kuşlarından biri yapıyor.
Karabat popülasyonlarına yönelik en büyük tehditler arasında iklim değişikliği yer alıyor. Kutup bölgelerindeki ısınma, karabatların yiyecek bulmak ve yuva yapmak için bağımlı oldukları deniz buzunu eritmiştir.
Karabatın en ilgi çekici organları, tüysü küçük pullarla kaplı olan ve yüzgece benzeyen kanatlarıdır; kanatlarında telek bulunmadığı için karabat uçamaz. 18 farklı karabat türü, geniş ölçüde şekil ve büyüklükte olabilir, ancak hepsinin siyah gövdeleri ve beyaz karınları vardır. Yakın bir zamanda sarı karabat da keşfedilmiştir.
Gövdesi su geçirmeyen, kısa, üst üste binen, siyah, siyaha yakın gri ve beyaz tüylerle kaplıdır; bazılarının boynunda sarı lekeler bulunur. Bacaklar vücudun gerisine yakın olduğu için karada, karabat dik bir duruşa sahiptir ve vücudu öne doğru açılı olarak sallanmaya, zıplamaya veya koşmaya meyillidir. Bazen karın üstü yere yatar, ayaklarını ve kuyruğunu dümen olarak kullanır ve kanatlarıyla kendini öne iterek «kızak» gibi ilerler.
Karabat mükemmel yüzer ve dalar; şeklinden dolayı su altında son derece çeviktir. Aslında hayatının çoğunu okyanusta geçirir ve kril, kalamar ve yengeç avlarının neredeyse tamamını su altında yapar. Karabat balık ve kabuklu hayvanlarla beslenir. Dişi karabat yılda bir veya iki yumurta yumurtlar; yumurtalarını doğrudan doğruya toprağa veya kaya kovuklarındaki yuvalara bırakır. Büyük türleri tek yumurta yumurtlar ve bunu karın kısmındaki bir deri kıvrımında saklayarak kuluçka devrini ayakta geçirir. Vücutları hav tüyleriyle kaplı doğan yavruları bazen bütün sürü ortaklaşa besler, büyütür.
Sadece Güney yarımkürede ve Ekvator’da görülen karabatların 18 türünden 5’i Antarktika’da, 4’ü ise Antarktika altı adalarda yaşamaktadır. Başlıca karabat türleri: 1. imparator karabatı (Aptenotydes Forsterit), Güney kutbuna çok yakın bölgelerde yaşar; boyu 1,20 m’ye kadar ulaşır. Üremesi Antarktika kışı sırasında kutup gecelerinde olur, yavruları yaza büyümüş olarak çıkar; 2. kral karabatı (A. Patagonica) daha küçüktür; kutuptan daha uzak yerlerde yaşar; 3. küçük mavi karabat (Eudyptula minor), Avustralya ve Yeni Zelanda kesiminde yaşar; karabatların en küçüğüdür (ördek büyüklüğünde); 4. gözlüklü karabat (Spheniscus demersus) Güney Afrika kıyılarında yaşar; buna benzeyen diğer bir tür (S. mendiculus) ekvatorun güneyinde Galapagos adalarında bulunur. Güney denizlerinin kıyılarında bunlardan başka birtakım küçük karabatlar daha vardır.
Karabat türlerinin yaklaşık üçte ikisi IUCN Kırmızı Listesi’nde tehdit altında olarak listeleniyor ve bu da onları nesli en çok tehlikede olan deniz kuşlarından biri yapıyor.
Karabat popülasyonlarına yönelik en büyük tehditler arasında iklim değişikliği yer alıyor. Kutup bölgelerindeki ısınma, karabatların yiyecek bulmak ve yuva yapmak için bağımlı oldukları deniz buzunu eritmiştir.
