Scuba ile İlgili Özet Bilgiler

A – B – C

DALIŞTA KULLANILAN EKİPMANLAR

1- Maske
2- Palet
3- Snorker
4- Neopren Elbise
5- B.C. (Denge Yeleği) (Balon Ceket)
6- 1. Kademe (Tüpe direk bağlanan ve 200 bar. basınç gören bölüm)
7- 2. Kademe (Regülatörler ağza takılan ilk kademe (MAPS))
8- Finimetre (Tüpteki basıncı gösteren ölçüm cihazı)
9- Oktobus (Yedek regülatör yardım yada 2. Kademe arıza durumumda kullanılır)
10- Tüpler (2 çeşittir : a- Çelik tüpler = 200 bar (test 300 bar)
b- Alüminyum tüpler = 225 bar (test 350 bar)

HAVA TÜKETİMİ

Normal şartlarda bir insan 25 lt/dak hava tüketimi yapar. Bu yüksek eforda 120 lt/dak çıkar. Uyku esnafında bu solunun 6 lt/dak. kadar düşer.

HAVA HESAPLARI

200 bar 10 lt. bir tüp için :
200 bar x 10 lt. = 2000 lt.
basınç x hacim = lt. hava miktarı

Bir dalış esnasında tüpün tamamı bitirilmez her ne koşulda olursa ol-sun 50 bar.’lık bir kısım mutlaka REZERVE olarak bırakılır

50 bar x 10 lt. = 500 lt. (Rezerve)
2000 lt. – 500 lt. = 1500 lt. (dalış için kullanılacak hava miktarı)

Derinlik Basınç Oran Solunum
0 m. 1 atm/bar 1/1 25 lt./dak.
10 m. 2 atm/bar 1/2 50 lt./dak.
20 m. 3 atm/bar 1/3 75 lt./dak.
30 m. 4 atm/bar 1/4 100 lt/dak.
40 m. 5 atm/bar 1/5 125 lt/dak.
çizelge bu şekilde devam eder.




Örnek :
12 lt. 200 bar.’ lık bir tüp ile 30 m. İnilecek kaç dak. suyun altında kalına bilir ?

200 bar x 12 lt. = 2400 lt.
50 bar x 12 lt. = 600 lt (Rezerve)
2400 lt. – 600 lt. = 1800 lt. dalış için kullanılacak hava miktarı

30 m.’de 4 bar. basınç olduğuna göre ve 0 m. 1 bar. basınçta normal şartlarda dakikada 25 lt. hava tüketimi yapılıyorsa

1 bar 25 lt./dak
4 bar X

X = 100 lt/dak. 30 m.’de hava tüketimi olur.

1800 lt. / 100 lt. = 18 dak. Dalış Süresi

Bu dalışta DEKO’lu bir dalıştır. Deko çizelgesine göre yüzeye çıkışta-ki son 3 m.’de 2 dak. deko (bekleme) yapılır.


HAVA GAZ ORANLARI

Havadaki gaz karışımı kabaca şöyledir :

% 79 Azot
% 21 Oksijen

DALIŞ KANUNLARI

Boyle Mario Kanunu : Basınç ve hacim ters orantılıdır.
Charles Kanunu : Basınç sabit hacim ve mutlak sıcaklık doğru orantılıdır.
Dalton Kanunu : Gazın toplam basıncı her gazın kısmi basınçları toplamı-na eşittir.
Henry Kanunu : Isı sabit sıvı içinde eriyen gaz miktarı bu gazın kısmi ba-sıncı ile doğru orantılıdır.

BAROTRAVMA (SIKIŞMA)

Barotravma içinde hava boşluğu olan her yerde meydana gelir.
İkiye ayrılır.

a- Sabit Yerlerdeki Sıkışmalar :
Maske
Sinüs
Kulaklar
Dişler (Özellikle Dolgulu Dişler)
Elbise
Sindirim Sistemi
Akciğerler

b- Oynak yerlerdeki Sıkışmalar :
Eklem Yerleri

AKCİĞER KAPASİTESİ

Akciğerin Total kapasitesi (Toplam Emiş)  6 lt.
Vital kapasitesi (Boşaltma)  4,5 lt.
Rezidüel kapasitesi (Mutlaka kalan hava)  1,5 lt.
Bu rezidüel hava miktarı normal şartlarda boşaltılamaz. Aksi halde akci-ğerlerde onarılması güç hasarlar meydana gelir.


DALIŞ HASTALIKLARI

Black – Out : Kesik kesik nefes alma ve CO2’ si fazla olan havanın so-lunması ile oluşan baş dönmesi ve bayılmadır. Sığ su bayılması diye geçer.

Hipervantilasyon : Bilinçli nefes tutarak ard arda yapılan dalışlar so-nunda beyinin CO2 miktarını algılamasındaki zayıflık (beyini kandırma) sebebi ile bayılma meydana gelir. Düzensiz nefes almada buna sebeptir.

Hipoksi : Vücut için gerekli olan Oksijen oranının belli bir seviyenin al-tına (%16) düşmesi durumunda oluşur.

Anoksi : Oksijen miktarı tamamen tükenirse oluşur.

CO Zehirlenmesi : İyi yakılamamış yakıttan meydana çıkar. (çok ze-hirlidir) Baş ağırısı, huzursuzluk, hafıza kaybı, bulantı, kusma, solunun güçlüğü sonunda kişinin kaybına kadar gider.

Hipotermi (Tükenme) : Vücut ısısının altında bir ortamda uzun süre kalındığında oluşur Vücut direnci azalır

Emboli : Yüzeye çıkış sırasında alına havayı bırakmazsak oluşan gen-leşme sonucunda akciğerin total kapasitesinin aşılması üzerine akciğerlerde hasarlar meydana gelir ve bunlar 4’e ayrılır
a- Alveol Hasarı
b- Amfizem
c- Pnomotraks
d- Hava Embolisi

DEKOPRASYON (Vurgun)

Derine inildikçe tüpteki hava basıncın etkisi ile değişime uğrayacak-tır. Bu değişim sırasında Nitrojen (Azot) artacak ve O2 azalacaktır. Bu ka-rışım uzun süre teneffüs edildiği zaman dolaşım sistemi sayesinde bütün dokulara yayılır. Dalış sonunda çıkış başladıktan sonra basıncın azalması ile bu eriyen azot gazı belirli metrelerde deko (duraklama) yapılmazsa tek-rar gaz fazına geçer ve damarları tıkar. Özellikle kendini eklem yerlerinde gösterir. TİP1 ve TİP2 diye incelenir.

TİP1 : Kas sistemi veya deride gelişen belirtiler. Kaşıntı, kızarıklık, yorgunluk
TİP2 : TİP1 dahil, merkezi sinir sistemi, solunum sistemi, iç kulak tutulması, duyu kaybı, kusma, bulantı, felç


DEKO Yemiş Birine Ne yapılır ?

a- Kesinlikle tekrar daldırılmamalı. 2 adet aspirin suda eritip içirilir ve
kanın inceltilmesi sağlanır. Saf O2 teneffüs ettirilir. Serum verilir. Kişi en yakın hastaneye götürülür. Eğer bu işlem helikopter ile yapılıyorsa helikopter fazla irtifa almamalıdır.
b- Recomprasyon : kişi basınç odasına sokulur ve kademeli olarak basınç azaltılır. Belirli bir gaz karışımları ile tedavi yapılır. Bu işlem ilk 4 saat
içinde yapılmalıdır.

NİTROJEN NARKOZU

Derinlerde eriyen nitrojen gazı vücudun fiziksel ve bedensel zayıf düşmesini (Derinlik sarhoşluğu) sağlar. 33 m.’den sonra başlar. Kişi kural-lara uygun olarak yüzeye çıkartılır.

ALTIN KURALLAR

1- Kesinlikle tek başına dalış yapılmaz.
2- Nefes tutulmaz normal olarak solunum yapılır.
3- Panik ve telaş yapılmaz.
4- Deko kurallarına harfiyen uyulur ve çizelgedeki dalışa tekabül edecek en büyük sayı alınır.
5- Partnerle sık sık göz temasına geçilir.

Ynt: A-B-C







DEKO TABLOSU

DERİNLİK (m) ZAMAN (dk) DEKOLAR (dk) KATEGORİ
3 6 9 12

9 25 - - - - B
50 - - - - D
75 - - - - E
100 - - - - F

12 18 - - - - B
36 - - - - D
54 - - - - E
72 - - - - F
90 - - - - G

15 16 - - - - C
32 - - - - E
48 - - - - F
64 - - - - F
80 - - - - G

18 10 - - - - B
20 - - - - D
30 - - - - E
40 - - - - F
50 2 - - - F
60 6 - - - G
70 11 - - - G
80 18 - - - G

21 6 - - - - B
12 - - - - C
18 - - - - D
24 - - - - E
30 - - - - E
36 3 - - - F
42 5 - - - F
48 9 - - - G
54 12 - - - G
60 16 - - - G

24 5 - - - - B
10 - - - - C
15 - - - - D
20 - - - - E
25 1 - - - E
30 4 - - - F
35 7 - - - F
40 10 - - - F
45 13 2 - - G
50 16 3 - - G
55 19 5 - - G

27 5 - - - - B
10 - - - - C
15 - - - - D
20 1 - - - E
25 4 - - - F
30 8 - - - F
35 11 2 - - G
40 14 4 - - G
45 18 6 - - G
50 20 9 - - G

30 6 - - - - B
10 - - - - D
14 - - - - D
18 2 - - - E
22 5 - - - F
26 8 1 - - F
30 10 3 - - F
33 12 5 - - G
36 14 6 - - G
39 17 7 - - G
42 19 9 - - G

33 6 - - - - C
10 - - - - D
16 1 - - - E
18 4 - - - E
21 7 1 - - F
24 8 3 - - F
27 11 5 - - F
30 13 6 1 - G
33 16 6 2 - G
36 18 6 3 - G

36 6 - - - - C
10 - - - - E
14 3 - - - E
18 6 1 - - F
21 8 3 - - F
24 11 4 1 - F
27 13 6 2 - G
30 16 7 3 - G
33 19 9 4 - G

39 6 - - - - C
10 1 - - - D
14 4 1 - - E
18 7 3 - - F
21 10 4 1 - F
24 12 6 3 - G
26 15 6 4 - G
28 17 8 4 - G

42 6 - - - - C
9 1 - - - D
12 4 1 - - E
15 6 3 - - F
18 9 4 1 - F
20 11 5 2 - F
22 13 6 3 - G
24 15 7 4 1 G

45 6 - - - - D
8 1 - - - D
10 3 - - - E
12 4 2 - - E
14 7 3 - - F
16 9 4 1 - F
18 11 5 2 - F
20 13 6 3 1 G
22 15 7 4 1 G

48 6 1 - - - D
8 2 - - - E
10 4 1 - - E
12 6 3 - - F
14 7 4 1 - F
16 10 4 3 - F
18 12 6 3 1 G
20 15 7 4 2 G

51 6 1 - - - D
8 3 - - - E
10 5 2 - - E
12 7 3 1 - F
14 9 4 3 - F
16 11 6 3 1 G
18 14 7 4 2 G

Ynt: A-B-C

Yukarıda yazan hava tüketim değerleri ortalama değerlerdir. 0m. de 25lt./dk. değeri kişinin tecrübesine ve vücut yapısına göre çok farklılık gösterebilmektedir. Örneğin tecrübeli ve minyon yapıda bir bayanda bu değer 10lt./dk. ya kadar inebilir, tecrübesiz ve yapılı bir insanda ise 40-50 lt. /dk. ya kadar çıkabilir, panik durumlarında sık ve sığ solumada daha da yukarılara çıkabilir.