Ynt: Teknelerde Bulunan Önemli Seyir Yardımcıları ve Kullanılmaları
Denizcilikte Kullanılan Haritaların Genel Prensipleri
Seyir haritalarının temel yapım prensibi, coğrafya derslerinden de hatırlanacağı üzere dünya küresi üzerinde çizildiği kabul edilen enlem ve boylam'lara dayanır.
Dünyanın çevresi 40 000 km . veya mil olarak 21 600 mildir. ( Kutuplarda az olan basıklığı dikkate almazsak bu şekilde yapılan ölçümde de dünyanın çevresine(21 600) mil diyebiliriz.)
Enlem ( Latıtute): Parelel veya Arz da denir ve L veya Lat olarak gösterilir.
[attachment=1]
Dünyanın kuzey – güney ekseninin tam ortası (Ekvator) olarak kabul edilmiş ve dünyanın çevresi, (kuzey – güney ekseninde,) 180 eşit açısal dilime (Enlem e) bölünmüştür. (Esasında küre düşünüldüğünde 360 derecedir.)
[attachment=2]
Enlem (Arz), (Latitude) : Bir mevkiinin enlemi; Ekvatordan kuzeye veya güneye olan açısal mesafe olup kuzey ve güney yarı kürelerini belirtmek üzere sonuna ‘N' veya ‘S' işaretleri ilave edilir. Dünya üzerinde 90 adet Kuzey ve 90 adet Güney enlemi mevcuttur. Boylam ( Longitute)
Dünyanın doğu-batı ekseni ise sıfır kabul edilen bir noktadan (Greenwıch) itibaren 360 eşit dilime bölünmüştür.
Boylam (Tul), Longitude) ( Long. olarak gösterilir.
Bir mevkiin boylamı; o mevkiden geçen boylam ile başlangıç boylamı arasındaki ekvator yayı veya bu iki boylam arasında kutupta oluşan açıdır. Mevkiin referans boylamının doğu veya batısında oluşuna göre sonuna E veya W harfleri konulmak suretiyle tanımlanır..
Dolayısıyla Ekvator'da (180X2 ) yani 360 adet boylam olduğuna göre her bir dilim arası 21 600/360 = 60 deniz milidir. Bir derecede 60 açısal dakikaya bölündüğüne göre de her bir açısal dakika arasındaki mesafe 1 (bir)dir.
İşte Seyir (denizcilikte) ve hatta çeşitli diğer hizmetlerde kullanılan mevkii saptama bu esaslara dayanır. Ancak bir deniz haritası sadece enlem ve boylamı değil, kara kitlelerinin de bu harita üzerinde görülmesini ve daha pek çok diğer bilgiyi içerir.Bu nedenle deniz haritalarının okunması için kullanılan kısaltmaların ve sembollerin çok iyi bilinmesine ihtiyaç vardır.
Bir seyir haritasında ilk bakışta göze çarpanlar sırası ile şunlardır;
a.Haritanın Numarası : Haritalarda numara sol üst ve sağ alt köşeye yazılmıştır.
b.Haritanın Kitabesi : Haritanın yapımı ile ilgili genel aşağıdaki bilgilerin yer aldığı kısımdır.
1. Basımı yapan müessesenin amblemi
2.Haritanın kapladığı genel coğrafi saha
3.Haritanın ait olduğu esas saha.
4.Haritayı yapmak için uğraşıda bulunan daire veya haritanın yapımında kullanılan kaynaklar.
5.Haritadaki derinlik ve yükseklik birimleri.
6.Haritada verilen derinliklerin referans kabul ettiği Med – Cezir değerleri.
7.Haritanın yapıldığı projeksiyon cinsi.
8.Harita ölçeği
[attachment=3]
Seyir Haritalarında Kullanılan Semboller, Kısaltmalar ve Terimler
Bir seyir haritası kullanılmadan önce, ilgili not ve uyarılar dikkatlice okunmalıdır.
Bir Semboller ve Kısaltmalar ve Terimler kitabını gözden geçirmenizi tavsiye ederiz.
Bu kitaptan şu bilgileri elde edebilirsiniz :
Belirgin Kara İşaretleri
Limanlar
Derinlikler
Deniz Dibinin Yapısı
Kayalar, Batıklar, Engeller
Açık Deniz Yapıları
Rotalar
Sahalar, Sınırlar
Haritaların okunması ve kullanılması konusunda yeterli pratik bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Bu nedenle öğrenmek ve de harita üzerinde tatbik yapabilmek için mutlaka dershanede ‘Usta Denizcilerden' bilgi alınız.