Isırgan
Yetiştiği yerler: Memleketin her yerinde bulunan bir bitki çeşididir. Otlu , nemli alanlarda, nehir kenarlarında, ev yanlarında.
Çok yıllık otsu bir bitki. 150-200 cm kadar uzayabilir. Kökü yayılıyor. Gövdeleri dik, 4 köşemsi, basit veya tabandan itibaren dallanmıştır. Temeli odunsudur. Yaprakları koyu yeşil, karşılıklı yerleştirilmiş, uzatılmış kalp şeklinde, uçları sivriltilmiş. Üzerinde yakıcı tüyleri bulunur dişli kenarlı. Erkek ve dişi çiçekler bir arada olmak üzere yaprakların koltuğunda uzunca saplı küçük durumlar teşkil ederler. Çiçek örtüsü 4 parçalıdır. Meyveleri esmer renkte ve fındıksıdır. Tohum, yağ ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir. Meyvesi, tek çekirdekli cevizcik. Eylül e kadar açmakta. Yunan ısırganı (Urtica urens L. ) ile karıştırılmamalı. O daha alçak ve yapraklarının kenarları daha derin dişli ve küçük bildiğimiz ısırgandan.
Kullanılan bölgeleri: Tıbbi amaçla yapraklar kullanılmakta. Açarken toplanıyorlar mayıs- eylül ayları arasında) ve ondan sonra da kökleri toplanıyor (eylül- ekim ya da bitki gelişmeden önce baharda erkenden). Yapraklar, bitki canlı iken saplar biçilip toplanıyorlar. Gölgede veya kurutma alanlarında 40 ‘C sıcaklıkta ve en fazla % 14 nem oranı ile kurutulmaktalar. Kullanım süresi:2 yıl (bütün yapraklar), 1 yıl (doğranmış olarak), 6 ay (öğütülmüş olarak).
Kökler kürek yardımıyla çıkarıldıktan sonra, ince kökler ve topraktan temizleme işlemi gerçekleşiyor. Güneşte, gölgede veya kurutucularda (50 ‘C sıcaklıkta, izin verilen nem oranı ise % 12) kurutuluyor.
Kullanım süresi: Bütün: 3 yıl, doğranmış 2 yıl.
Kimyasal içeriği: Vitamin A, C, K , serotonin, eter yağlar, tanin, tuzlar (Ca, K, Fe zengini)
Faydaları: Yaprakları, kanı durdurma özellikleri var. Üriner sistemi yumuşatma, anti anemide, romatizmal hastalıklarda, vücüda mineral alımında, zararlı maddelerin atılmasında, kan şekerin dengelenmesinde (Fe, tuzların ve diğer elementlerin bileşiklerinden kaynaklanmaktadır)
Isırganın taze yaprakları ve kurutulmuş tozu daha eski zamanlarda tıp alanında kullanılmıştır.
Isırgan, özellikle Anemi de önerilmektedir. Ayrıca mide ülserinde, hazımsızlıklarda, aşırı adet kanamalarında, hemoroidte diğer kan kayıplarında, bu bitkiye bağışıklık sistemini de güçlendirici olarak başvurabilirsiniz.
Böbrek hastalıklarında, romatizmal rahatsızlıklarda, kadın hastalıklarında, diyabette, kronik bronşit tedavisinde yardımcı olarak kullanılmaktadır.
Bulgaristan’ da Isırgan, Taşıkardi de, Mide bulantısında, Romatizmal hastalıkların tedavisinde, Baş ağrısı, Epilepsi, Histeri, Nefes darlığı, bazı Sarılık tedavilerinde, Diyabet hastalığında, Depresyon gibi hastalıkların tedavilerinde kullanılmaktadır.
Kullanım Şekilleri: 500 ml kaynamış suya 2 çorba kaşığı ısırgan yaprağı ilave edilip demlendirilir. Günde 4 defa yemeklerden önce 100 ml suyu içilmekte.
Diyabet hastalığında: Isırganın tohumları tercih edilmekte. 300 ml yoğurda 2 çorba kaşığı ısırgan tohumu eklenip yemeklerden sonra 3 defada bitirilir.
Kalp kasların güçlenmesi için: 1 çorba kaşığı ısırgan kökü ve 1 çorba kaşığı Itır çiçeği10 dakika 600ml suda kaynatılıyor. Yemeklerden önce günde 4 defada içilecektir. Bal da katılabilir (İ. Lanjev)
Haricen uygulamalar: Romatizmal hastalıklarda ve cilt rahatsızlıklarında, lif ağrılarında, yaralanmalarda, kanamalarda taze ısırgan önerilmektedir.
Ezilmiş zeytinde taze yapraklar (1:10) 20 gün bekletilir. Bu lapa yaralanmalarda, yanıklarda, eziklerde haricen kullanılır.
Saç dökülmesinde: 100 gr ısırgan yaprağı
½ litre su
½ litre sirke
30 dakika kaynatılır. Yatmadan önce saç diplerine masaj uygulanır veya saçlar iyice yıkanır.
1:10:5 ısırgan: su: sirke karışımı 20 dakika kaynatılıp saç büyümesi veya kepek için de kullanılabilir.
(Her evdeki bitki eczanesi kitabından BG tercüme edilmiştir)
Yetiştiği yerler: Memleketin her yerinde bulunan bir bitki çeşididir. Otlu , nemli alanlarda, nehir kenarlarında, ev yanlarında.
Çok yıllık otsu bir bitki. 150-200 cm kadar uzayabilir. Kökü yayılıyor. Gövdeleri dik, 4 köşemsi, basit veya tabandan itibaren dallanmıştır. Temeli odunsudur. Yaprakları koyu yeşil, karşılıklı yerleştirilmiş, uzatılmış kalp şeklinde, uçları sivriltilmiş. Üzerinde yakıcı tüyleri bulunur dişli kenarlı. Erkek ve dişi çiçekler bir arada olmak üzere yaprakların koltuğunda uzunca saplı küçük durumlar teşkil ederler. Çiçek örtüsü 4 parçalıdır. Meyveleri esmer renkte ve fındıksıdır. Tohum, yağ ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir. Meyvesi, tek çekirdekli cevizcik. Eylül e kadar açmakta. Yunan ısırganı (Urtica urens L. ) ile karıştırılmamalı. O daha alçak ve yapraklarının kenarları daha derin dişli ve küçük bildiğimiz ısırgandan.
Kullanılan bölgeleri: Tıbbi amaçla yapraklar kullanılmakta. Açarken toplanıyorlar mayıs- eylül ayları arasında) ve ondan sonra da kökleri toplanıyor (eylül- ekim ya da bitki gelişmeden önce baharda erkenden). Yapraklar, bitki canlı iken saplar biçilip toplanıyorlar. Gölgede veya kurutma alanlarında 40 ‘C sıcaklıkta ve en fazla % 14 nem oranı ile kurutulmaktalar. Kullanım süresi:2 yıl (bütün yapraklar), 1 yıl (doğranmış olarak), 6 ay (öğütülmüş olarak).
Kökler kürek yardımıyla çıkarıldıktan sonra, ince kökler ve topraktan temizleme işlemi gerçekleşiyor. Güneşte, gölgede veya kurutucularda (50 ‘C sıcaklıkta, izin verilen nem oranı ise % 12) kurutuluyor.
Kullanım süresi: Bütün: 3 yıl, doğranmış 2 yıl.
Kimyasal içeriği: Vitamin A, C, K , serotonin, eter yağlar, tanin, tuzlar (Ca, K, Fe zengini)
Faydaları: Yaprakları, kanı durdurma özellikleri var. Üriner sistemi yumuşatma, anti anemide, romatizmal hastalıklarda, vücüda mineral alımında, zararlı maddelerin atılmasında, kan şekerin dengelenmesinde (Fe, tuzların ve diğer elementlerin bileşiklerinden kaynaklanmaktadır)
Isırganın taze yaprakları ve kurutulmuş tozu daha eski zamanlarda tıp alanında kullanılmıştır.
Isırgan, özellikle Anemi de önerilmektedir. Ayrıca mide ülserinde, hazımsızlıklarda, aşırı adet kanamalarında, hemoroidte diğer kan kayıplarında, bu bitkiye bağışıklık sistemini de güçlendirici olarak başvurabilirsiniz.
Böbrek hastalıklarında, romatizmal rahatsızlıklarda, kadın hastalıklarında, diyabette, kronik bronşit tedavisinde yardımcı olarak kullanılmaktadır.
Bulgaristan’ da Isırgan, Taşıkardi de, Mide bulantısında, Romatizmal hastalıkların tedavisinde, Baş ağrısı, Epilepsi, Histeri, Nefes darlığı, bazı Sarılık tedavilerinde, Diyabet hastalığında, Depresyon gibi hastalıkların tedavilerinde kullanılmaktadır.
Kullanım Şekilleri: 500 ml kaynamış suya 2 çorba kaşığı ısırgan yaprağı ilave edilip demlendirilir. Günde 4 defa yemeklerden önce 100 ml suyu içilmekte.
Diyabet hastalığında: Isırganın tohumları tercih edilmekte. 300 ml yoğurda 2 çorba kaşığı ısırgan tohumu eklenip yemeklerden sonra 3 defada bitirilir.
Kalp kasların güçlenmesi için: 1 çorba kaşığı ısırgan kökü ve 1 çorba kaşığı Itır çiçeği10 dakika 600ml suda kaynatılıyor. Yemeklerden önce günde 4 defada içilecektir. Bal da katılabilir (İ. Lanjev)
Haricen uygulamalar: Romatizmal hastalıklarda ve cilt rahatsızlıklarında, lif ağrılarında, yaralanmalarda, kanamalarda taze ısırgan önerilmektedir.
Ezilmiş zeytinde taze yapraklar (1:10) 20 gün bekletilir. Bu lapa yaralanmalarda, yanıklarda, eziklerde haricen kullanılır.
Saç dökülmesinde: 100 gr ısırgan yaprağı
½ litre su
½ litre sirke
30 dakika kaynatılır. Yatmadan önce saç diplerine masaj uygulanır veya saçlar iyice yıkanır.
1:10:5 ısırgan: su: sirke karışımı 20 dakika kaynatılıp saç büyümesi veya kepek için de kullanılabilir.
(Her evdeki bitki eczanesi kitabından BG tercüme edilmiştir)
