SEVAL
www.sevalduban.com
a. Ana Yönler (Cardinal Points) ve Ara (Intercardinal points) Yönler :
Kuzeyden itibaren ölçülen ve aralarında 900 lik açısal fark bulunan Kuzey (0000), Doğu (0900), Güney (1800), Batı (2700) Ana Yönler dir.
İki ana yön arasında kalan ve bu yönlerden 450 açısal farklılıkta bulunan yönlere Ara Yönler denir.
Eski dönemlerde Ara Yönlerin arasındaki yönleri de belirtmek üzere daha küçük açısal değerlerin belirtilme ihtiyacını karşılamak üzere 3600lik açısal değer (Pusula Gülü) eşit aralıklarla bölünmüştür. Pusula gülünün 1/32 lik değeri olan 11.25 0 lik açısal değere Kerte denir. Başka bir deyişle Pusula Gülü 32 kerteden oluşur.
Kerte yine de oldukça büyük bir açıdır. Gemiyi rotada tutmada kesinlik gerektiren durumlarda uygulanması aksaklıklar doğurur. Bu yüzden kertenin daha küçük değerleri üretilmiştir. Kertenin yarısı yarı - kerte olarak adlandırılır. Yarı – Kerte pusula kartını 64 eşit parçaya böler ve değeri 50 37’ 30” dir. Kertenin dörtte biri de Çeyrek – Kerte’dir. Günümüzde Kerte, yön belirtirken yeterli hassasiyetteki ölçümü ifade edememesinden dolayı kullanılmamaktadır. Ancak denizcilikteki birçok açısal değer, işaret ve sembol kertenin açısal değerinden esinlenerek belirlenmiştir. Subay rütbesindeki kros, Astsubay şapka kokartında çıpa etrafındaki daire 32 kertedir. Diğer değerler konu içerisinde yeri geldikçe belirtilmiştir.
Ana ve Ara Yönler , bu yönlerden esen rüzgarlara göre de adlandırılırlar. Ancak dikkat edilmesi gereken husus; yönler merkezden dışarıya doğru, rüzgarlar ise dışarıdan merkeze doğru esişine göre ölçülür. Ana ve ara yönler, bu yönlerden esen rüzgârlar ve kısaltmaları aşağıda gösterilmiştir.
[attachment=1]
Pusula / Rüzgar Gülü
b. Pruva İstikameti (Ship’s Heading) (SH): Gemiyi, boyuna simetrik olarak ikiye bölen omurga hattının geminin üzerinden geçtiğini düşündüğümüz boylam ile kuzeyden itibaren saat yönünde yaptığı açıdır. Pruva İstikameti, hakiki boylam, manyetik boylam, pusula boylamı gibi bazı değişik referanslara göre 0000 den 3600 ye kadar saat yönü istikametinde ölçülür.
c. Rota (Coarse) ( C ): Geminin ilerlemesini istediğimiz yöne rota denir . Rota değeri, hakiki boylam, manyetik boylam, pusula boylamı gibi bazı değişik referanslara göre 0000 den 3600 ye kadar saat yönü istikametinde ölçülür. Gemi zaman zaman rotadan sapmış olabilir ama Pruva İstikametinden sapamaz .
d. Rota Bacağı: Gemi rotasının, kuzey referans alınarak harita üzerinde gösterildiği (çizildiği ) hattıdır.
e. Kerteriz (Bearing): Yatay eksende bir noktadan diğerine olan yöne kerteriz denir. Ölçülen açısal değerin başlangıç referansına göre “Hakiki Kerteriz” veya “Nispi Kerteriz “ olarak adlandırılır.
(1) Hakiki Kerteriz: Ölçüm yapılan noktadan geçen boylam ve hakiki kuzey referans alınarak saat yönünde 0000 den 3600 ye kadar ölçülen yöne Hakiki Kerteriz (True Bearing) denir.
(2) Nispi Kerteriz: Geminin omurga hattı ve Pruva istikameti referans alınarak ölçülen yöne Nispi Kerteriz (Relative Bearing) denir. Nispi kerteriz pruvadan itibaren saat yönünde 0000 den 3600 ye kadar ölçülebildiği gibi pruvadan itibaren gemideki mevki isimlerine göre de ifade edilebilir. Geminin pruvasından itibaren 1800 sancak tarafa, 1800 iskele tarafa ölçülür ki bu durumlarda taraf belirtmek gerekir ( Nispi Sancak 1340 veya Nispi İskele 1700 gibi).
[attachment=2]
Gemideki Mevkiler
[attachment=3]
Gemide Yönler
Yukarıda verilen bilgiler ışığında Hakiki Kerteriz – Nispi Kerteriz – Rota arasında aşağıdaki bağıntının olduğu kolayca anlaşılabilir.
HAKİKİ KERTERİZ = PRUVA İSTİKAMETİ + NİSPİ KERTERİZ
( T B ) = ROTA + ( R B )
Örnek : 070o Rotasına ilerleyen bir geminin nispi 085o de görmüş olduğu temasın, hakiki kerterizi ne olur ?
Çözüm : Hakiki kerteriz = Rota + Nispi kerteriz
Hakiki kerteriz = 070o + 085 o = 155 o
[attachment=4]
Hakiki Kerteriz – Nispi Kerteriz – Rota arasındaki bağlantı
Kuzeyden itibaren ölçülen ve aralarında 900 lik açısal fark bulunan Kuzey (0000), Doğu (0900), Güney (1800), Batı (2700) Ana Yönler dir.
İki ana yön arasında kalan ve bu yönlerden 450 açısal farklılıkta bulunan yönlere Ara Yönler denir.
Eski dönemlerde Ara Yönlerin arasındaki yönleri de belirtmek üzere daha küçük açısal değerlerin belirtilme ihtiyacını karşılamak üzere 3600lik açısal değer (Pusula Gülü) eşit aralıklarla bölünmüştür. Pusula gülünün 1/32 lik değeri olan 11.25 0 lik açısal değere Kerte denir. Başka bir deyişle Pusula Gülü 32 kerteden oluşur.
Kerte yine de oldukça büyük bir açıdır. Gemiyi rotada tutmada kesinlik gerektiren durumlarda uygulanması aksaklıklar doğurur. Bu yüzden kertenin daha küçük değerleri üretilmiştir. Kertenin yarısı yarı - kerte olarak adlandırılır. Yarı – Kerte pusula kartını 64 eşit parçaya böler ve değeri 50 37’ 30” dir. Kertenin dörtte biri de Çeyrek – Kerte’dir. Günümüzde Kerte, yön belirtirken yeterli hassasiyetteki ölçümü ifade edememesinden dolayı kullanılmamaktadır. Ancak denizcilikteki birçok açısal değer, işaret ve sembol kertenin açısal değerinden esinlenerek belirlenmiştir. Subay rütbesindeki kros, Astsubay şapka kokartında çıpa etrafındaki daire 32 kertedir. Diğer değerler konu içerisinde yeri geldikçe belirtilmiştir.
Ana ve Ara Yönler , bu yönlerden esen rüzgarlara göre de adlandırılırlar. Ancak dikkat edilmesi gereken husus; yönler merkezden dışarıya doğru, rüzgarlar ise dışarıdan merkeze doğru esişine göre ölçülür. Ana ve ara yönler, bu yönlerden esen rüzgârlar ve kısaltmaları aşağıda gösterilmiştir.
[attachment=1]
Pusula / Rüzgar Gülü
b. Pruva İstikameti (Ship’s Heading) (SH): Gemiyi, boyuna simetrik olarak ikiye bölen omurga hattının geminin üzerinden geçtiğini düşündüğümüz boylam ile kuzeyden itibaren saat yönünde yaptığı açıdır. Pruva İstikameti, hakiki boylam, manyetik boylam, pusula boylamı gibi bazı değişik referanslara göre 0000 den 3600 ye kadar saat yönü istikametinde ölçülür.
c. Rota (Coarse) ( C ): Geminin ilerlemesini istediğimiz yöne rota denir . Rota değeri, hakiki boylam, manyetik boylam, pusula boylamı gibi bazı değişik referanslara göre 0000 den 3600 ye kadar saat yönü istikametinde ölçülür. Gemi zaman zaman rotadan sapmış olabilir ama Pruva İstikametinden sapamaz .
d. Rota Bacağı: Gemi rotasının, kuzey referans alınarak harita üzerinde gösterildiği (çizildiği ) hattıdır.
e. Kerteriz (Bearing): Yatay eksende bir noktadan diğerine olan yöne kerteriz denir. Ölçülen açısal değerin başlangıç referansına göre “Hakiki Kerteriz” veya “Nispi Kerteriz “ olarak adlandırılır.
(1) Hakiki Kerteriz: Ölçüm yapılan noktadan geçen boylam ve hakiki kuzey referans alınarak saat yönünde 0000 den 3600 ye kadar ölçülen yöne Hakiki Kerteriz (True Bearing) denir.
(2) Nispi Kerteriz: Geminin omurga hattı ve Pruva istikameti referans alınarak ölçülen yöne Nispi Kerteriz (Relative Bearing) denir. Nispi kerteriz pruvadan itibaren saat yönünde 0000 den 3600 ye kadar ölçülebildiği gibi pruvadan itibaren gemideki mevki isimlerine göre de ifade edilebilir. Geminin pruvasından itibaren 1800 sancak tarafa, 1800 iskele tarafa ölçülür ki bu durumlarda taraf belirtmek gerekir ( Nispi Sancak 1340 veya Nispi İskele 1700 gibi).
[attachment=2]
Gemideki Mevkiler
[attachment=3]
Gemide Yönler
Yukarıda verilen bilgiler ışığında Hakiki Kerteriz – Nispi Kerteriz – Rota arasında aşağıdaki bağıntının olduğu kolayca anlaşılabilir.
HAKİKİ KERTERİZ = PRUVA İSTİKAMETİ + NİSPİ KERTERİZ
( T B ) = ROTA + ( R B )
Örnek : 070o Rotasına ilerleyen bir geminin nispi 085o de görmüş olduğu temasın, hakiki kerterizi ne olur ?
Çözüm : Hakiki kerteriz = Rota + Nispi kerteriz
Hakiki kerteriz = 070o + 085 o = 155 o
[attachment=4]
Hakiki Kerteriz – Nispi Kerteriz – Rota arasındaki bağlantı
