VitaEsMorte
Zirve
- Mesajlar
- 2,896
- Tepkime Puanı
- 39
AĞRI DAĞI KAZASI DEĞERLENDİRME TOPLANTISI
İstanbul - 30 Nisan 2000
İstanbul - 30 Nisan 2000
29.Şubat 2000 Ağrı Dağ Kazası Üzerine Hazırlanan Toplantı Nihai Metni
Giriş
30 Nisan 2000 pazar günü, İstanbulda bulunan Üniversite Dağcılık Klüpleri ve İstanbullu ferdi dağcılar,ve Ağrı Kış Tırmanışı esnasında kaza geçiren ekibin üyelerinden Nasuh Mahruki, Kuvvet Lordoğlu ve Selçuk Kahveci'nin de katılımlarıyla, Ağrı'da yaşanan ve İskender Iğdır'ın ölümüyle sonuçlanan kaza ve kaza sonrasında yapılan farklı açıklamalara ilişkin tartışmaları sonuçlandırmak üzere toplanmışlardır. Bu toplantıda amaçlanan kazanın genel bir değerlendirmesini yapmak, ve buradan çıkan sonuçları genel bir değerlendirme ile birlikte bütün dağcıların dikkatlerine sunarak benzeri durumlarda ortaya çıkabilecek sorunlara karşı önlem alabilmektir. Yapılan değerlendirmeler esas itibarı ile kazayı yaşayan dağcıların anlattıkları ışığında ve kazanın ayrıntılı anlatımından derlenmiş ve toplantıya katılan tüm dağcıların mutabakatıyla onanmıştır.
Ağrı Dağı Kış Çıkışı Organizasyonu
İskender Iğdır, Kuvvet Lordoğlu, Nasuh Mahruki ve Selçuk Kahveci'den oluşan grup Ağrı'nın Kış çıkışını yapmak üzere birleşerek beraberce ilk gün 3500 kampına ertesi gün de 4200 kampına kadar ulaşmışlardır. Grupta yer alan
İskender Iğdır ve Selçuk Kahveci daha önceden defalarca çeşitli dağlarda beraberce çıkış yapmış olmalarına karşın Kuvvet Lordoğlu ve Nasuh Mahruki ilk kez beraberce çıkış yapmaktadırlar.
Kaza Günü
Çıkış sabahı dağcılar kamptan hep beraber ayrılmışlar ancak zirveye yürüyüşte İskender Iğdır,ve Nasuh Mahruki birlikte Selçuk Kahveci ve Kuvvet Lordoğlu ise kendi çıkış tempolarına uygun bir hızı tercih ederek ayrı
ayrı fakat görüş mesafesi içinde 4800 metreye kadar ulaşmışlardır. Selçuk ve Kuvvet Takke Buzulu öncesinde kramponları giyerlerken tekrar biraraya gelmişlerdir. Önde Selçuk olmak üzere zirveye doğru yola çıkmışlardır.
Zirveye ilk olarak ulaşan Nasuh zirvede fazla kalmayarak inişe geçmiştir.
Düz olan platoda ardından gelen Selçuk ve İskender karşılaşmıştır. Daha sonra zirveye İskender varmış ve hemen ardından gelen Selçuk'u beklemiş ve zirvede fazla kalmadan ancak fotograf çekmek amacıyla bir süre oyalanmıştır.Bu aşamada Nasuh tehlikeli bölgeyi geçmekte olan Kuvvet ile karşılaşmıştır. Kısaca ekip zirvede iki kişi , platoda bir kişi, yan geçişte de bir kişi olmak üzere dağınık bir pozisyondadır. En arkadan gelmekte olan Kuvvet zirvenin çok yakınında zirveden inmekte olan Selçuk ve İskender'le karşılaşmış ve sorunlu yan geçişte ip kullanılacağını Selçuk'tan öğrenmiştir. Selçuk yan geçişin başına geldiğinde, bu noktada, yan geçişi üç kez
denemiş ancak başarılı olamamış olan Nasuh'u bulmuştur. Nasuh ip taşıyan Selçuk'un gelmesini beklemiştir. Selçuk biraz aşağıdaki riskli bölgede bulunan ince çatlaklardan kazma emniyeti alınması teklif etmiş ancak Nasuh bunun
riskli olduğunu savunmuş, bölgenin, ipe yük vermeden ipi denge unsuru olarak kullanarak geçilebileceğini söylemiştir. Sonuç olarak sözkonusu sistem kurulmuştur. Sert buzda buz vidası veya buz sikkesi olmadan ipi sabitleyecek bir emniyet noktası kurmak tamamen imkansız olmamasına karşın, böyle bir noktanın oluşturulmasındaki zorluk ve süre dikkate alınarak, olası bir düşüşü durduramayacağı bilinen ancak bir düşmeyi yaratabilecek koşulları engelleyebileceği varsayılan standart dışı bir yöntem uygulamaya
konmuştur.
Buna göre yukarıdaki hareketsiz dağcı herhangi bir noktaya bağlı olmayan ipin bir ucunu tutarken/salarken diğeri ipin bedenini/diğer ucunu tutarak ve bu uca hafif bir yük vererek dikkatli bir şekilde yan geçişi tamamlayacaktır. Daha sonra gelecek olan dağcılar ise iki ucu iki elde tutulan ipten hafif bir yardım alarak geçmesi öngörülmüştü. En son dağcının ipi ise varış noktası tarafındaki kişiler tarafından tutulacaktı. İlk olarak Nasuh yukarıda anlatıldığı şekilde ipin bitimine kadar 50 metre boyunca ilerlemiş geçişi tamamlamıştır. Nasuh yan geçişi tamamladıktan
sonra İskender Selçuk'la yer değiştirmiş ve Selçuk ipi hiç tutmadan ancak yanından giderek geçişi tamamlamıştır.
Son olarak saat 13:15 civarında aynı noktaya gelen Kuvvet Nasuh'un ve Selçuk'un geçişini izleyememiş ve diğer üç dağcı tarafından benimsenen yöntem hakkında fikir sahibi olamamıştır. Kuvvet İskender'in önerisi üzerine çantasının bel kemerinden yardımcı bir iple ana ipe pursik bağıyla bağlanmıştır. Bu aşamada Kuvvet varsayılan yöntemin düşüşü durduramayıcı bir nitelik taşıdığını düşünmemiş aksine kendisinin pursikle bağlanmış
olmasının mevcut hattın güvenli olduğu kanaatine varmıştır. Bu yönde İskender tarafından da ikaz edilmemiştir.
Kuvvet son olarak İskender'e baktığında İskender omuzunun üzerinden attığı ipi aynı taraftaki eliyle tutmaktadır. Kuvvet henüz İskender'den 3 metre uzaklaşmışken yüzü vadiye dönük olmak üzere kaymış ve ipte hiçbir
direnç hissetmeden sırt üstü düşmeye başlamıştır. Düşüşü takip eden saniyelerde Kuvvet sağ tarafına dönüp kazma ile düşüşü durdurmaya çalışırken sol yanından yaklaşık üç metre öteden İskender'in hızla geçtiğini görmüştür. Aynı sırada ipin gerilmesiyle diğer ucta ipin bağlı olduğu Nasuh'un kazması yerinden fırlamış, Nasuh sendeleyerek düşmüş, olaya tanık olan Selçuk ise ipi durdurabilmek amacıyla fırlamış olan kazma ve ipin üzerine atlamış
ancak kendisi de düşmeye başlamıştır.
Düşüş yaklaşık 30 metre sürdükten sonra birbirlerine yaklaşan Selçuk ve Kuvvet şans eseri aynı anda durmayı başarmışlardır. Düşüş sırasında Selçuk'un üzerine atladığı ip ve kazma da Selçuk'tan uzaklaşmıştır. Kuvvet'in durduğu noktada ipin iki ucuda tamamen boş vaziyettedir.Daha sonra yanlarına ulaşan Selçuk ve Nasuh'a İskender'in duramamış olduğunu aktarmıştır.
İlk olarak seslenerek yanıt almaya çalışmışlardır. Grup bir süre düşüş parkurunun yanındaki sırttan inerek İskender'i görmeye çalışmış ancak sadece yaklaşık 200 metre aşağıda karın üzerinde açık duran bivağını
görebilmişlerdir. Bu aşamada Selçuk ve Nasuh hızla aşağıya inerlerken Kuvvet ipi toplayarak kaza mahallinden aşağılara doğru sesle yanıt arayarak inmeye başlamıştır. 4800 metrede ve saat 14.25 sularında Kuvvet aşağıdan
yukarı doğru çıkan Nasuh ile karşılaşmıştır. Nasuh sırt hattı boyunca düşüş yolunu yukarılara kadar taramıştır. Bu esnada Kuvvet Nasuh'un aşağıya inmesini beklemiş,gelen helikoptere düşüş alanını işaret etmeye çalışmıştır.
Hava kararmak üzereyken Nasuh'la birlikte 4200 kampına doğru inişe geçmişlerdir. İniş yolunda Selçuk'un sol diz kapağında sancı başlamış, bir sure sonra dizde bükme zorluğu oluşmuştur. Karanlığın çöküşü, soğuğun artışı ve kazazedelerin moral ve fiziksel durumları o gün için ikinci bir aramayı olanaksız kılmıştır. Ertesi sabah Kuvvet ve Selçuk bir alt kampa inerken Nasuh Öküz deresi sırt hattı buyunca yukarıya çıkarak İskenderi görmeye çalışmış ancak görememiştir. Değerlendirme Raporu İskender'in ölüm nedeninin kafa travması olduğu ve bir anda olduğu
şüphe götürmeyecek bir biçimde belgelenmiştir. Aynı şekilde kurtarma ekibinin çektiği fotograflar yardımıyla incelenen düşüş hattının eğimi ve şekli düşüşün bir seferde kesintisiz bir şekilde gerçekleştiği görüşüne büyük ağırlık kazandırmaktadır. Kaza sonrasında ekip çeşitli vesilelerle bir araya gelerek kazayı tartışmış ve son olarak geçtiğimiz pazar günü daha geniş bir katılımla tüm detaylar gözden geçirilmiş, karanlık hiç bir nokta kalmamıştır. Yapılan
değerlendirmede gerek Ekip üyeleri gerekse toplantıya katılan diğer dağcılar tarafından fikir birliğine varılan hususlar şu şekildedir:
1. Başta çıkışı planlayan ekip birbirlerini dağ şartlarında bilen ve aralarında iyi bir diyalog bulunan yakın arkadaşlardı. Sonrasında çıkışa olan talebin artması sonucu bu yapı dağıldı ve ekip çok daha heterojen bir yapı kazandı. Son haliyle, ekip içinde ilk kez dağa beraber giden dağcılar vardı; bu durum yadırganacak bir olgu olmamasına karşın ekipteki dağcıların birbirlerinin tırmanış anlayışlarını ve yeteneklerini yeterince tartamamaları kazayı hazırlayan etkenlerden biri oldu.
2. Çıkış ayrıntıları konusunda ekip üyeleri kendi aralarında konuşmamışlar ve çıkışın teknik açıdan gösterebileceği muhtemel zorlukları göz önünde bulundurmamışlardır. Muhtemel zorluklara uygun ekipman
tesbiti, paylaşımı ve temini yapılmamıştır.
3. Ortak bir ekip anlayışının bulunmayışında bir çok kişisel nedenin yanısıra ekip üyelerinin daha önceki deneyleri , sorunsuz bir şekilde belirli bir yükseltiye kadar çıkılmış olması,hava koşullarının iyi olması gibi tamamen raslantısal ancak ortak karar almayı gerektirmeyen bir dizi unsur bir arada bulunmaktadır. Tehlikeli yan geçişte yine alışılagelmedik yüksek riskli bir yöntem denenmiştir. Bu yöntem bir emniyet sistemi değildir ancak düşüşü yaratabilecek koşulları engellemeye yönelik bir yöntem olarak denenmiştir.
4. Ekibin en deneyimlisi olan Nasuh'un riskli yerde kendisi çıkışta zorlanmasına rağmen diğerlerini durumunu dikkate almaması ve dönüşte tek başına birkaç kez yalnız geçmeyi denemesi kazaya yol açan etkenlerden
biri olmamakla beraber kazaya etken olan ekip anlayışını sergilemektedir.
5. Kuvvet'in ipe pursikle bağlanması, yöntemin uygulama şeklini düşüşü engellemeye dayalı olmaktan çıkartıp düşüşü durdurmaya yönelik bir hale getirmiştir. Oysa ipin iki ucu da sabit değildir ve düşüş halinde
kazanın gerçekleşmesi kesinlik kazanmıştır. Bu değişiklik ve Kuvvet'e yöntem hakkında bilgi verilmemiş olması riski maksimum düzeye ulaştırmış ve risk gerçekleşmiştir. Esasen pursikle çantaya bağlanılması da uygulanabilir
bir güvenlik sistemi olarak değerlendiliremez.
6. En az bir ucunun sabit olmadığı Kuvvet tarafından görülmüş olmasına rağmen hattın güvenliği konusunda kendisini ipe bağlayan İskender'e hiçbir soru sorulmamıştır. Hatalı olarak kendisinden önce geçenlerin de pursik düğümü ile geçişi tamamladıklarını kabul etmiştir.
7. Pursik bağının hat üzerinde sürülerek ilerletilmesi,ve aynı anda basılan zemine dikkat etmek mevcut denetimi ikiye ayırmıştır. Bu esnada gerçekleşen en küçük bir tökezleme hattı tamamen ortadan kaldırmıştır.
8. Kuvvet'in düşüş anında ipte hiçbir direnç hissetmemesi ilgi çekici bir durumdur aynı anda İskender''n hangi pozisyonda olduğu bilinmemektedir. Bu konuda yorum yapmak imkansızdır ancak İskender'in düşüşünün
başlangıcı sanılandan farklı bir şekilde gerçekleşmiş olabilir.
Sonuç
Sonuç olarak 29 Şubat 2000 tarihinde saat 13:20 sularında gerçekleşen ve İskender Iğdır'ın ölümü ile sonuçlanan Ağrı Dağı kazasında ekibin bütün üyelerinin ayrı ayrı sorumlulukları olduğu anlaşılmıştır. Kaza yukarıda ayrıntıları açıklanan biçimde gerçekleşirken özetle; çıkışı gerçekleştiren ekip üyelerinin ortak hareket etmeyişleri, aldıkları teknik malzemelerin yetersizliği, yüksek risk içeren bir yöntemin uygulamış olması, sabit olmayan hatta pursik kullanılması kazanın oluşumuna sebebiyet vermiştir.
Durumu bütün dağcılara bildiririz...
Bu metin 30 Nisan tarihli toplantıda ortak olaraki kararlaştırıldığı gibi son düzeltmeler yapıldıktan sonra Kuvvet Lordoğlu, Selçuk Kahveci ve Nasuh Mahruki tarafından bir kez daha gözden geçirilip onaylanmıştır
Tarih: 18.05.2000
Metin: Kuvvet Lordoğlu
Düzeltme: Alper Sesli
Batur Kürüz
Attila Ulaş
en ufak bir ihmal olmaması gereken şartlarda tecrübeli insanların hata yapması çok üzücü...amatör ruhu kaybetmek sanırım böyle şeylere yol açıyor. şöylenebilecek pek fazla şey yok...yazık.çok acı bir tecrübe. :'(
