Ynt: Prag- Dresten-terezin-kutna Hora
Dresten de Cami gibi gözüken bir tütün fabrikası var.
"Uzaktan; kubbeli, minareli bu yapıyı görenler Dresden’de bir cami olduğunu zannediyor. Hâlbuki bu 10 katlı, kubbeli bina günümüzde otel, lokanta ve büro olarak kullanılmaktadır. Dresdenlilerin ‘’Yenidce Tütün Cami’’ diye adlandırdıkları bu binanın ilginç bir öyküsü var.
20.yüzyılın başlarında iş adamı Hugo Zietz sahibi olduğu ‘’Salem Aleiküm’’ markalı sigaraların tütününü o zamanlar Osmanlı toprağı olan bugün Yunanistan Makedonya sınırında bulunan Yenice/İskeçe bölgesinden almaktadır. Zietz Dresden’de tren istasyonuna yakın yerdeki arsasına Salem Aleiküm sigaralarını imal edecek ve aynı zamanda markanın reklamı da olacak bir fabrika binasını tasarlamak üzere mimar Martin Hammitsch’i görevlendirir. Binanın yapımı 1907-1909 yılları arasında gerçekleştirilir.
Mimar Hammitsch, binanın tasarımında Hayri Bey isimli bir Memluk Sultanının türbesini model olarak alır. İçerden aydınlatılabilen camdan kubbe ve minare şeklinde fabrika bacaları, kısaca cami şeklindeki fabrika binası Zietz’in hoşuna gider. Barok yapı kültürünün yaygın olduğu Dresden’de, bu yapı tasarımı resmi kurumlar ve halk tarafından yadırgansa da, bütün engellemelere rağmen tamamlanır.
Yenidze tütünleri ve Salem Aleiküm sigaraları bina sayesinde şöhret kazanır. Mimar Hamitsch bu tasarımı yüzünden Nazi döneminde Mimarlar odasından atılır. Savaşta büyük kısmı hasar gören bina 1966 yılında tamir edilir. 1997 yılından itibaren otel, lokanta ve büro amaçlı olarak kullanılmaya başlanır.
Yenidze sigara fabrikası 1899 yılında açılırken Osmanlı Devletinden sigara uzmanları ister. Osmanlı Hükümeti Tütün İdaresinden 7 uzmanını buraya gönderir. 1907 yılında bu fabrikada Filibe’den gelen 470 Türk eğitim alır. Böylece Yenidze Almanya’ya gelen ilk Türk işçilerinin çalıştığı yer olarak kayıtlara geçer
Bu fabrikada üretilen sigara Türkiye’de Yenice adıyla tanınmakta idi. Merhum Adnan Menderes’in tiryakisi olduğu Yenice sigarası günümüzde imal edilmemektedir. Türkiye’de hafızalardan silinmiştir. Yenidze fabrikasının en şöhretli markası olan “Salem Aleiküm”u da Türk tiryakiler “Salem” olarak bilirler."