P U S U L A
Yeryüzünde manyetik kuzeyi gösteren bir alettir.Birçok çeşidi vardır.Bu bölümde dağcılar ve gezginler için kullanışlı iki çeşit pusula tanıtılacaktır.
A-Silva Pusula
A-Cetvel
B-Hareket Yönü
C-Mesafe ölçmede kolaylık sağlayan ölçekli cetvel
D-Şeffaf yüzey
E-Hedef Açısı Okuma Çizgisi
F-Pusula İçindeki Kuzey-Güney Çizgileri
G-Pusula Açı Kadranı
H-Pusulanın Kuzey Ucu.
Şeffaf olmasından dolayı haritanın ölçeği ile aynı ölçekte olan cetvel ile mesafe ve açı ölçümü kolaylığı sağlar ve çok hafiftir. Silva pusula ile şunları yapabiliriz.
1-Harita üzerinde mesafe ölçme.
2-Kuzeyi Bulma
3-Haritayı kuzeye göre yerleştirme ve haritadan pusulaya hedef açısı bulma
4-Pusuladan haritaya hedef açısı alma.
1-Haritada mesafe bulma
1:25000 ölçekli bir haritada 1cm 25000 cm,250 m ve 0.25 km dir.1 mm ise 25 metredir.Haritadaki her kare 1 km2 dir.
2-Kuzeyi Bulma
Üç çeşit kuzey vardır.Gerçek kuzey:Kuzey kutbunun olduğu kuzeydir.Harita Kuzeyi:Haritadaki kuzey ve güney çizgilerinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik Kuzey
usula iğnesinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik kuzey bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.Bu değişiklik haritalarda belirtilir.
3-Haritayı Yerleştirmek
Bulunduğunuz yeri biliyor iseniz çevrenizdeki nehir,tepe,köprü gibi işaretlerin yönüne haritayı çevirmek suretiyle haritayı yönüne koyabiliriz.İkinci yol olarak haritayı yere yayarız pusulanın kuzey oku ile haritanın kuzey oku aynı yöne gelene kadar haritayı çeviririz.
Haritadan Pusulaya Hedef Açısı Alma
Görüş mesafesinin az olduğu bir alanda haritadan hedef açısını bulup,pusulayı ayarlayarak pusula ile yola devam edilebilir.Haritayı yere koyun gideceğiniz nokta ile bulunduğunuz noktayı bir çizgi ile birleştirin.(Haritanın kuzey yönüne konması gerekli değildir.)
Pusulanın uzun kenarı hedefi gösterecek çizgi üzerine yerleştirin.Pusulanın kuzey-güney çizgilerinin haritanın kuzey -güney çizgileri ile paralel olana kadar çevirin.Haritadaki X harfi le gösterilen çizgi(Kuzey-Güney Çizgisi)Pusula yuvasındaki Y çizgisine paralel olacaktır.
Hedef açısı okuma noktasından hedef açısını okuyun.Pusula iğnesi manyetik kuzeye saptığından manyetik farkı ekleyin veya çıkarın.Avrupa ülkelerinde manyetik fark hedef açısına eklenir.Pusula yuvasınındaki değeri yeni değere göre değiştirin.
Pusulayı haritadan kaldırın ve yere paralel tutun.Pusula yuvasının kuzey-güney çizgileri ile pusula iğnesinin kuzey-güney iğnesi çakışıncaya kadar kendi etrafınızda dönün.
Pusulanın hareket okunun yönü gideceğiniz yöndür.
Bu işlemler esnasında açı hatası yapmamaya dikkat etmelisiniz.Yapacağınız küçük açı hataları hedefinize ulaşmada büyük hatalara neden olur.Aşağıdaki şekilde yapılan 10 derecelik hata 1000 metrede 100 metrelik sapmaya neden olmaktadır.
4-Pusuladan Haritaya Hedef Açısı Alma Bir zirveyi saptamak:
Pusulayı yere paralel tutup,hareket yönü okunu zirveye doğru çevirin.
Pusulanın kuzey iğnesi,pusula yuvasının kuzey yönü ile çakışıncaya kadar pusula yuvasını çevirin.
Hedef açısını okuyun ve manyetik farkı bu değerden çıkarın.Yeni değeri hedef açısı okuma çizgisine getirin.
B-Mercekli Pusula Farklı amaçlar için sağlam ve dayanıklı imal edilmişlerdir.Hedef açısını, kapakta bulunan ince çelik tel ve açıyı okumaya yarayan mercek üzerinde bulunan yarık vasıtası ile(gez-göz-arpacık gibi)çok hassas ölçebiliriz.
Hedef açısı alırken aşağıdaki gibi tutulur.
Bir noktanın hedef açısını alma
Mercekli pusulanın açık ve kapalı görünüşleri.
kaynak:dogadayasam.com
Yeryüzünde manyetik kuzeyi gösteren bir alettir.Birçok çeşidi vardır.Bu bölümde dağcılar ve gezginler için kullanışlı iki çeşit pusula tanıtılacaktır.
A-Silva Pusula
A-Cetvel
B-Hareket Yönü
C-Mesafe ölçmede kolaylık sağlayan ölçekli cetvel
D-Şeffaf yüzey
E-Hedef Açısı Okuma Çizgisi
F-Pusula İçindeki Kuzey-Güney Çizgileri
G-Pusula Açı Kadranı
H-Pusulanın Kuzey Ucu.
Şeffaf olmasından dolayı haritanın ölçeği ile aynı ölçekte olan cetvel ile mesafe ve açı ölçümü kolaylığı sağlar ve çok hafiftir. Silva pusula ile şunları yapabiliriz.
1-Harita üzerinde mesafe ölçme.
2-Kuzeyi Bulma
3-Haritayı kuzeye göre yerleştirme ve haritadan pusulaya hedef açısı bulma
4-Pusuladan haritaya hedef açısı alma.
1-Haritada mesafe bulma
1:25000 ölçekli bir haritada 1cm 25000 cm,250 m ve 0.25 km dir.1 mm ise 25 metredir.Haritadaki her kare 1 km2 dir.
2-Kuzeyi Bulma
Üç çeşit kuzey vardır.Gerçek kuzey:Kuzey kutbunun olduğu kuzeydir.Harita Kuzeyi:Haritadaki kuzey ve güney çizgilerinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik Kuzey
usula iğnesinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik kuzey bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.Bu değişiklik haritalarda belirtilir.3-Haritayı Yerleştirmek
Bulunduğunuz yeri biliyor iseniz çevrenizdeki nehir,tepe,köprü gibi işaretlerin yönüne haritayı çevirmek suretiyle haritayı yönüne koyabiliriz.İkinci yol olarak haritayı yere yayarız pusulanın kuzey oku ile haritanın kuzey oku aynı yöne gelene kadar haritayı çeviririz.
Haritadan Pusulaya Hedef Açısı Alma
Görüş mesafesinin az olduğu bir alanda haritadan hedef açısını bulup,pusulayı ayarlayarak pusula ile yola devam edilebilir.Haritayı yere koyun gideceğiniz nokta ile bulunduğunuz noktayı bir çizgi ile birleştirin.(Haritanın kuzey yönüne konması gerekli değildir.)
Pusulanın uzun kenarı hedefi gösterecek çizgi üzerine yerleştirin.Pusulanın kuzey-güney çizgilerinin haritanın kuzey -güney çizgileri ile paralel olana kadar çevirin.Haritadaki X harfi le gösterilen çizgi(Kuzey-Güney Çizgisi)Pusula yuvasındaki Y çizgisine paralel olacaktır.
Hedef açısı okuma noktasından hedef açısını okuyun.Pusula iğnesi manyetik kuzeye saptığından manyetik farkı ekleyin veya çıkarın.Avrupa ülkelerinde manyetik fark hedef açısına eklenir.Pusula yuvasınındaki değeri yeni değere göre değiştirin.
Pusulayı haritadan kaldırın ve yere paralel tutun.Pusula yuvasının kuzey-güney çizgileri ile pusula iğnesinin kuzey-güney iğnesi çakışıncaya kadar kendi etrafınızda dönün.
Pusulanın hareket okunun yönü gideceğiniz yöndür.
Bu işlemler esnasında açı hatası yapmamaya dikkat etmelisiniz.Yapacağınız küçük açı hataları hedefinize ulaşmada büyük hatalara neden olur.Aşağıdaki şekilde yapılan 10 derecelik hata 1000 metrede 100 metrelik sapmaya neden olmaktadır.
4-Pusuladan Haritaya Hedef Açısı Alma Bir zirveyi saptamak:
Pusulayı yere paralel tutup,hareket yönü okunu zirveye doğru çevirin.
Pusulanın kuzey iğnesi,pusula yuvasının kuzey yönü ile çakışıncaya kadar pusula yuvasını çevirin.
Hedef açısını okuyun ve manyetik farkı bu değerden çıkarın.Yeni değeri hedef açısı okuma çizgisine getirin.
B-Mercekli Pusula Farklı amaçlar için sağlam ve dayanıklı imal edilmişlerdir.Hedef açısını, kapakta bulunan ince çelik tel ve açıyı okumaya yarayan mercek üzerinde bulunan yarık vasıtası ile(gez-göz-arpacık gibi)çok hassas ölçebiliriz.
Hedef açısı alırken aşağıdaki gibi tutulur.
Bir noktanın hedef açısını alma
Mercekli pusulanın açık ve kapalı görünüşleri.
kaynak:dogadayasam.com
