Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

  • Konuyu Başlatan: Konuyu başlatan mimar_ankara Tarih:
  • Başlangıç tarihi Yazılan Cevaplar:
  • Cevaplar 10
  • Okunma Sayısı: Görüntüleme 70,807

mimar_ankara

Kamp III
Mesajlar
620
Tepkime Puanı
1
Yer
Ankara
Arkadaşlar bu kavramlar üzerine kısmi bilgim olmasına rağmen; bazı araçlardaki bunlarla ilgili rakamlar benim kafamı karıştırdı. Örneğin, Dacia Duster da 1500 cc Dizel motor, 110 beygir güç üretirken, Land Rover Defender, Dusterdan daha ağır kasa olmasına rağmen, 2500 cc motor ile 107 beygir güç üretiyor.

Silindir hacmi büyüdükçe, üretilen beygir gücü artmaz mı? Ayrıca aynı motorda, chip tuning denen yazılım ile aynı motordan elde edilen güç artırılıyor. Bunun mantığı sıkıştırma oranı ve her sıkıştırmada emilen yakıt miktarı mı artıyor?

Silindir hacmi, Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisini fikir yürütmeden, teknik olarak tam açıklayacak bir arkadaş varsa sevinirim.
 

Etiketler
Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

Beygir gücü bize torkun hızını verir. Hızlı tork, yani yüksek devirde yüksek tork hedeftir, idealdir, Yüksek devirde yüksek tork, yüksek beygir gücü demektir. Düşük devirde yüksek tork ise düşük devirde yüksek beygir gücü demektir. Açalım...

1000 RPM’de 200 LBF tork veren motor, 2000 RPM’de 100 LBF tork veren motordan farksızdır. Çünkü ikisi de devri 1500 RPM’e düşüren/çıkaran bir transmisyonla ( 1,5:1/0,75:1) eşitlenir. Tork her iki motor için 1500 RPM’de eşitlenir: 133 LBF. Neden? Çünkü bu iki motor beygir gücü açısından eşittir: 38 HP. Dikkat ederseniz hem 1000, hem 1500 hem de 2000 RPM’de HP aynıdır, değişmez çünkü bu iki motorun torkları farklıdır ama RPM’leri onları hem kuvvet hem de HP açısından eşitler.
Tork yüksek devirde gelirse, yüksek HP elde ederiz. Yüksek devirde gelen tork bize daha fazla hız için kuvvetten ya da daha fazla kuvvet için hızdan fedakarlık yapma imkanı tanır ama düşük devirde gelen tork bize bu imkanı tanımaz. 10 RPM’de 20.000 LBF veren bir motor devasa bir torka sahiptir ve 0-10 RPM arasında müthiş bir hızlanma sağlar ama aracımız bu müthiş hızlanma zarfında topu topu 20 metre yol alır çünkü bu devirdeki beygir gücü sadece 38 HP’dir! HIZ OLMADAN HIZLANMA BİR HİÇTİR. Bize hızı veren şey ise RPM’dir, tek başına tork değil. RPM ve tork birarada bize beygir gücünü verir. Bizim her halukarda bilmemiz gereken yegane şey beygir gücüdür, tork değil. 2000 RPM’de 200 LBF tork veren bir motor 2000 RPM’de 100 LBF tork veren bir motordan aynı devirde iki kat fazla beygir gücüne sahiptir (38 HP’ye karşı 76 HP) ama aynı motor 4000 RPM’de 100 LBF tork veren motorla aynıdır çünkü 2:1’lik bir transmisyon bu iki motoru hemen eşitler. Oysa beygir güçleri değişmez: 76 HP. Transmisyon dişli oranlarıyla artıp azaltılabildiği için torku bilmemize gerek yoktur, torku biliyorsak transmisyon dişli oranlarını da bilmemiz gerekir, aksi halde bildiğimiz tork değerleri bir işe yaramaz. Arabamız sadece motordan ibaret değildir, şanzımanı, diferansiyeli ve tekerlekleri de vardır, bunlar da hesaba katıldığında motor torkunun tekbaşına bir anlamı kalmaz. Oysa beygir güxünü biliyorsak ne şanzıman ne de diferansiyel dişli oranlarıyla uğraşmamıza gerek kalmaz. Zaten beygir gücü dediğimiz şey belirli bir torkun hangi devirde geldiğinden başka bir şey değildir.

Arabalar söz konusu olduğunda bilmemiz gereken tek büyüklük BEYGİR GÜCÜDÜR, torku unutun.

Ve evet, son olarak şu meşhur mottoya gelelim: HP araba sattırır, tork yarış kazandırır”. Bu durum motor torku söz konusu olduğunda doğru değil, bunu gördük. Doğrusu ne?

Doğrusu şu:

“Maksimum HP araba sattırır, ortalama HP yarış kazandırır.”

SÖZÜN ÖZÜ:
TORK VE RPM TRANSMİSYON (MANİVELA) ARACILIĞI İLE BİRBİRLERİNE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLEN FİZİKSEL BÜYÜKLÜKLERDİR. “HIZ” İÇİN RPM’E, “HIZLANMA” VE “YÜK ÇEKME/TAŞIMA” İÇİN TORKA İHTİYAÇ DUYARIZ. İHTİYAÇ DUYDUĞUMUZDA ELİMİZDEKİ FAZLA RPM’İ TORKA, FAZLA TORKU DA RPM’E ÇEVİRİRİZ. ÖRNEĞİN RPM’İ YARIYA DÜŞÜREREK TORKU İKİ KATINA YA DA TORKU YARIYA DÜŞÜREREK RPM’İ İKİ KATINA ÇIKARIRIZ. BEYGİR GÜCÜ ELİMİZDEKİ RPM’İN NE KADARINI TORKA YA DA ELİMİZDEKİ TORKUN NE KADARINI RPM’E ÇEVİREBİLECEĞİMİZİ GÖSTEREN HESAPLANABİLİR BİR NİCELİKTİR. DOLAYISIYLA İÇİNDE HEM TORKU HEM DE RPM’İ BARINDIRIR. NE KADAR FAZLA BEYGİR GÜCÜMÜZ VARSA RPM/TORK DÖNÜŞÜMÜNDE O KADAR ÇOK ESNEKLİĞİE KAVUŞURUZ. BU NEDENLE MOTORUMUZLA İLGİLİ BİLMEMİZ GEREKEN TEK FİZİKSEL NİCELİK BEYGİR GÜCÜDÜR. BUNU BİLİYORSAK, DİĞERLERİNİ BİLMEYE GEREK YOKTUR.


BU KONUDA GÖZ ATILABİLECEK BAZI KAYNAKLAR:
http://www.allpar.com/eek/hp-vs-torque.html
http://trucks.about.com/od/autobuying/a/torque.htm
http://www.car-videos.net/articles/horsepower_torque.asp
http://www.rubydist.com/Family/Power.html
http://performancetrends.com/blog/?p=7
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

çok teşekkürler, zaman ayırıp açıklamışsınız, herkese faydalı olur...
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

Hocam konu hakkında bilgili olduğunuz belli..Araba almayı düşünüyorum da, bu konu da bana da yardımcı olursanız sevinirim..
Opel Astra 1.3 cdti hb 90 hp ve Opel Astra 1.3 cdti hb 110 hp araçları arasında yakıt tüketimi konusunda nasıl bir fark sözkonusudur, 110 hp olan araç ortalama ne kadar fazla yakıt tüketir..?
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

Bilal bey beygir tork ilişkisini çok güzel açıklamış teşekkürler.silindir hacmi sıkıştırma oranı ile ilgili birşeyler eklemek istedim.BMW 86 lı yıllarda 1500cc m10 blok orijinli F1 aracından 3.2 bar turbo basıncı ile 1500bg lere ulaştı ve rakipsiz kaldığı için turbo motor F1 de yasaklandı. cc başına 1 bg :eek: .ne kadar sıkıştırma o kadar güç.sıkıştırma nedir pistonun alt ölü noktadan üst ölü noktaya kadar süpürdüğü alan yani strok ile piston üst ölü noktada piston ile silindir kapağı arasında kalan bir başka deyişle yanma odası oranıdır.atmosferik arabalarda emilen hava kadar hacmi sıkıştırabilirsiniz.turbo arabada ise basılan hava kadar.benzinli araçda pompa benzini ile sıkıştırmayı 11 seviyelerine getirebilirsiniz yakıt hava karışımını sıkıştırdığınız için bundan fazlası erken patlamaya detenasyona sebep olur.oktanlı benzin ve egt yükselmeyecek şekilde ECU den rotora çekerek 13sıkıştırmaya kadar çıkılabiliyor atmosferik ralli araçları böyledir 1000km lik ömrü vardır.dizel atmosferikde ise durum farklı sıkışan hava üzerine yakıt püskürtüldüğü için kendi kendine patlama detenasyon mümkün değil hatta iyi bir patlama için belli sıkıştırmanın altına inilemiyor.sıkıştırmayı yükseltme noktasıda sıkışan havanın içine püskürtülecek yakıtın verimli yanması, yüksek basınçda yanma odasına pulvarize püskürtülen yakıtın homojen yanmanın sağlanması ile sınırlı.. eski yakıt pompaları 800 barlarda iken common rail teknolojisi ile 2500 barlara çıkılmış buna gelişen piston segman kol yatak malzeme kaliteside eklenince Dacia 1,5 dci motoru gibi 1460cc den 15.7 sıkıştırma ile 109 bg 240 nm lik değerler elde ediliyor.chip tuning ile BG ve torku arttırmak ise emisyon kuralları gereği kısılan bazı değerleri açmakla oluyor.defender 2500 motoru bilmiyorum ama bildiğim 90 lı yılları gören bmw m20 2500 cc 12 valf benzinli motoru 9 sıkıştırma ile kompresyon ölçümlerinde 140-145psi basınç verir 170 BG 240 nm değerleri vardır.bu motorun sıkıştırması 11lere çıkarınca 200psi basınç verir 240 bg 320 nm daynoda bizzat bu değerleri gördüm.tork değerlerinde sıkıştırma oranı ve turbo basınçları çok önemli.sıkıştırma ne kadar yükselirse patlamanın basıncı artıyor yani piston tepesine etki eden F kuvveti büyüyor.büyüyen bu kuvvet piston kolu vasıtası ile krankı çeviriyor.araç alırken göz önüne alınması gereken sadece BG değil NM değerlerine ve hangi devirlerde max a ulaştığına bakılmalı.bunun yanında aracın ağırlığıda önemli kg başına kaç BG kaç NM düşüyor bakmalı.. hem hızlanmada hem arazi şartlarında bu değeri büyük olanlar daha iyi sonuçlar verecekdir.yoksa dişlilerle verim almaya çalışacaksınız.1,5dci motora yapılacak chip tuning dışında modifiye yoktur ama eminim 2500 cc defender motoruna mekanik olarak çok şeyler kazandırılabilir..
 



Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

Söylenen herşeye katılmakla beraber, en önemli kriter motorların hangi nesil olduğudur. Örneğin turbo dizel 3300 cc motora sahip benim aracım 105 beygir iken, günümüz yeni nesil turbo dizel 3000 cc motorlarda 250 beygir güç alınıyor. Çünkü motor teknolojileri, enjektör teknolojileri,tubo teknolojileri gibi daha birçok şey bu süreç içerisinde evrim geçirdi. Ve bu evrimde en önemli olan harcanan yakıta göre alınan beygir gücü verimliliğiydi.


Fakat mevzu arazi araçları olduğunda motorun verimliliği yada beygir gücünden çok verdiği tork değerleri , özellikle düşük devir torkları ve yüke bindiği zamanki motorun performansı çok önemli.
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

İnternetten en cahilin anlayacağı şekilde yazılmış bir alıntı :

"Motorun beygir gücü ile torku karıştırılmamalıdır. Bunlar farklı şeylerdir. Torkun anlamını somut olarak anlamak için şöyle bir örnek de verilebilir. Diyelim ki iki tane aynı beygir gücüne sahip araba var. Torkları ise farklı. Her iki arabayı arkaları birbirine doğru gelecek şekilde yanaştırıp bağladığınızda, iki araç birden hareket ettiğinde (halat çekme oyunu gibi) beygir güçleri aynı olmasına rağmen, torku yüksek olan diğerini çeker."

İlginçdir, bir önceki arabam 1600cc, 109 bg benzinli marea iken, şu anda 1500 cc. 90 bg dci duster. Kalkışlarda, rampalarda Duster, mareaya göre çok daha seri ve gaza bastığınız anda sırtınız koltuğa yapışıyor. Ancak uzun yolda marea çok yüksek süratlere çıkabiliyordu. Tork farkı bu olsa gerek..
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

ArchSTaR' Alıntı:
Hocam konu hakkında bilgili olduğunuz belli..Araba almayı düşünüyorum da, bu konu da bana da yardımcı olursanız sevinirim..
Opel Astra 1.3 cdti hb 90 hp ve Opel Astra 1.3 cdti hb 110 hp araçları arasında yakıt tüketimi konusunda nasıl bir fark sözkonusudur, 110 hp olan araç ortalama ne kadar fazla yakıt tüketir..?

açıklamalardan anlaşılcağı üzere, motor hacmi sabitken, bg-tork arttikça kullanım şekliniz bağlı olarak biraz yakıt artması/azalması normal... artan beygir ve torka bağlı değişken hesaplama vardı ama bulamadım şimdi... hatırladığım kadarıyla, kıyas normal tüketime ve bg-tork farkına göre ortalama -/+%5 fark olabilir... (örn. yakıta göre, 90.ps. ort. 7.lt/100 ise, 110.ps.7-/+0,3 civarı ort. yakıt farkı oluşturabilir... ayrıca esas hesaplama bg-mn-yakıt üçlüsüyle hesaplama vardı, karışık ve daha gerçekçiydi... ancak normal kullanım şartlarında önemli fark olmaz... 110 ps. hız-çekiş artar buna bağlı olarak yakıtta genelde hızlı kullanıma bağlı olarak artar tabiki... sakin kullanımda azalır genelde... ;) 8)
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

biraz karışmış sanırım ortam ilk önce araç torkuyla motor torku farklı şeylerdir . tüm dişli ve tekerlek oranları aynı olan iki araç düşünelim bunların beygir güçleride aynı olsun bu iki araç aynı işimi üretir . konuyubilmiyen arkadaşlar bile aynı işi üretemeyeceğini söyleyecektir .
ama niye işte burada tork dediğimiz kavram devreye girmektedir.

tork kısaca kuvvet x uzunluk olarak tarif edilir.

torquea.jpg


buresim deki kol ne kadar uzunsa okadar rahat civata sılılabilir. aynı işi yapabilmek için kol kısalınca daha fazla kuvet uygulayarak aynı iş yapılabilir

gelelim salt motor torkuna kısaca oda krank milinin dönme dönme kuveti diyebiliriz

motorkesiti-1.jpg


bu kuvveti piston kollarının yapısı ve krank milinin yapısı belirlemektedir.

kısacası tork bu noktaya kadar bir motorda sabittir . ileri aşamalarda dişliler girmektedir bu dişliler sayesinde tekerleklere aktarılan dönme kuvveti değiştirilebilir .

ama ya güçten yada hızdan kayıp verilerek .

farklı bg deki ama aynı torku veren iki araç eğer dişli ve tekerlek oranları aynı ise aynı işi yapacaktır.
 

Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

resimle anlatımda iyi olmuş..elinize sağlık..
 



Ynt: Silindir hacmi,Beygir Gücü,Tork ve Sıkıştırma Oranı ilişkisi nedir?

teknik dersler gibi oldu ya... ;) sonuçta araç sahibi aracın hızına ve çekiş gücüne bakar... ;D
 

Gezenbilir bilgi kaynağını daha iyi bir dizin haline getirebilmek için birkaç rica;
- Arandığında bilgiye kolay ulaşabilmek için farklı bir çok konuyu tek bir başlık altında tartışmak yerine veya konu başlığıyla alakalı olmayan sorularınızla ilgili yeni konu başlıkları açınız.
- Yeni bir konu açarken başlığın konu içeriğiyle ilgili açık ve net bilgi vermesine dikkat ediniz. "Acil Yardım", "Lütfen Bakar mısınız" gibi konu içeriğiyle ilgili bilgi vermeyen başlıklar geç cevap almanıza neden olacağı gibi bilgiye ulaşmayı da zorlaştıracaktır.
- Sorularınızı ve cevaplarınızı, kısaca bildiklerinizi özel mesajla değil tüm forumla paylaşınız. Bildiklerinizi özel mesajla paylaşmak forum genelinde paylaşımda bulunan diğer üyelere haksızlık olduğu gibi forum kültürünün kolektif yapısına da aykırıdır.
- Sadece video veya blog bağlantısı verilerek açılan konuların can sıkıcı olduğunu ve üyeler tarafından hoş karşılanmadığını belirtelim. Lütfen paylaştığınız video veya blogun bağlantısının altına kısa da olsa konu başlığıyla alakalı bilgiler veriniz.

Hep birlikte keyifli forumlar dileriz.


GEZENBİLİR TV

GEZENBİLİR'İ TAKİP EDİN

Forum istatistikleri

Konular
104,053
Mesajlar
1,528,034
Kayıtlı Üye Sayımız
166,797
Kaydolan Son Üyemiz
Baran58

Çevrimiçi üyeler

SON KONULAR



Geri
Üst