Ynt: Domuz Gribi ve Beslenme
H1N1 - GRİBAL ENFEKSİYONLARDA BESLENME VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Tüm dünyayı etkisi altına alan grip salgını her gün biraz daha artıyor. Grip salgını için bağışıklık sistemini (immün sistem) korumak ve güçlendirmek için sağlıklı yaşam kurallarını uygulamak artık her zamankinden daha önemli. Çünkü hastalık yapan mikroplar (enfeksiyon) vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi vücudu savunmaya başlar.
Bağışıklık sistemini( immün sistem) güçlendirmenin yolları:
— Yeterli ve dengeli beslenerek savunma sistemi güçlendirilmeli
*4 temel besin grubundan süt ve yoğurt, peynir gibi süt ürünleri, et – balık ve kümes hayvanları, sebze meyveler, ekmek ve tahıl ürünlerinden yeterli miktarda alınmalıdır. Tek taraflı beslenme ya da yetersiz gıda alınması, enfeksiyonlara vücudun hassasiyetini arttırır.
*Günde en az 3 ana öğün olmak üzere 3 ara öğünüde ekleyerek temel besin grupları tüketilmeye çalışmalı.Ara öğünler özellikle şeker hastaları (diyabetik hasta ) tarafından kesinlikle atlanmamalı.
* Proteinli gıdaların alınmasına dikkat edilmelidir. Et, balık tavuk – hindi, süt ve ürünleri, yumurtadan en az biri günlük beslenmede mutlaka bulunmalıdır. Bunların yanı sıra bitkisel protein kaynakları olan nohut, fasulye, mercimek gibi kuru baklagiller haftada 2 – 3 kere yenmeye çalışılmalıdır. Balık tüketimi bağışıklık sistemini güçlendiren güneşin az olduğu kış aylarında D vitamini için iyi kaynaktır. Böylece virüs ve bakterilerle savaşacak bağışıklık sistemine yardımcı hücreler için protein sağlanmış olur.
*C vitamini bağışıklık sistemi için önemli öğelerden biridir, her öğünde tüketilmeye çalışılmalıdır. Mevsimsel meyvelerden portakal, mandalina, limon, greyfurt, kivi, kuş burnu yenmelidir. C vitamini düzeyleri yeterli kişiler enfeksiyonları kısa sürede atlatabilmektedir.
*A vitamininden zengin gıdalar tercih edilmelidir. Balık, süt, yumurta, sarı – turuncu sebze ve meyveler tüketilmelidir.
A vitamininden yetersiz beslenen kişiler enfeksiyonlara daha duyarlı olmaktadır. A ve C vitamini gibi antioksidan vitaminleri içeren havuç, brokoli, kabak, lahana, karnabahar, yeşil biber, patates, soğan, sarımsak, gibi sebzeleri bolca tüketin.
Dünya sağlık otoriteleri günde 5 - 9 porsiyon sebze – meyve tüketimi önermektedir.
*E vitamini alınması için sıvı yağları tüketilmesi gereklidir. Yağ tüketiminin kısıtlı olduğu durumlarda en az 5 adet fındık, badem ceviz tüketilebilir. Katı yağlar yerine sıvı yağlar tercih edilmelidir.
* Folik asit ve B12 vitamini, bağışıklık sisteminde önemli görevleri olan öğelerdir. Folik asit, koyu yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.
B12 vitamini ise hayvansal kaynaklı her gıdada bulunur. B12 ve folik asitin azlığında savunma sistemi zayıflar.
* Doğru beslenme alışkanlıkları kazanılmalıdır. Hamur ve kızartılarak hazırlanan tatlılar yerine sütlü ve meyveli tatlılar tercih edilmelidir.
Sebzelerin haşlama suları dökülmemeli ve hemen tüketilerek vitaminin kaybı önlenmelidir. Et başta olmak üzere doğal ve kontrollü kesilmiş, hazırlanmış gıdalar tercih edilmelidir. Mevsimsel sebze ve meyveleri tercih edin. Genetiği değiştirilmiş gıdalardan kaçının.
Yoğurt tüketimi ihmal edilmemelidir. Şeker yerine bal ve pekmez tüketilmeye çalışılmalıdır. Bol tahıl içeren ekmek çeşitleri tercih edilmelidir.
*Yeterli sıvı alımına dikkat edilmelidir. Özellikle ishal ve ateş durumlarında su başta olmak üzere bol sıvı alınmalıdır.
Günde 1.5 – 2 lt sıvı tüketilmeye çalışılmalıdır. Çay – kahve gibi vucuttan sıvı atımını arttıracak kafeinli içecekler yerine ayran, taze sıkılmış meyve suları, sebze suları, doğal maden suları, ve bitki çayları tercih edilmelidir.
— Sağlıklı kiloda kalma sağlanmalı ve fazla kilolar verilmelidir. Şişman bir kişide bağışıklık sistemi gereksiz salgılanan ve uyarılan mekanizmalar sebebi ile olumsuz yönde etkilenir.
— Düzenli egzersiz ve spor yapın. Hareket azlığı bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Spor yapılarak hem vücudun kuvvetlenmesi, kasların direnç kazanması hem de fazla kiloların verilmesi, ideal kiloda kalınması mümkün olur. Haftada 3 gün 30 – 45 dakika yürüyüş veya egzersiz yapın.
— Alkol, sigara, uyuşturucu maddeler gibi kötü alışkanlıklardan uzak durulmalı. Zararlı alışkanlıklar özellikle kış aylarında savunma sisteminin daha da etkilenmesine neden olur.
— Düzenli yaşam şekli tercih edilmeli, uyku saatleri belli olmalı, kaliteli uyku sağlanmalıdır.
— Kişisel ve çevre temizliğine dikkat edilmeli. Eller yemek hazırlığı yapılmadan, mutfağa girilmeden ve yemek yemeden önce mutlaka sabunla yıkanmalıdır. Böylece başta domuz gribi olmak üzere çeşitli bakteri ve virüsten kaynaklanan hastalıklara yakalanma riski azalır.
— Güneş ışığının azlığı ve vücut ısısının sıklıkla farklı sıcaklıktaki ortamlara maruz kalması bilhassa kış aylarında savunma sistemini olumsuz etkiler.
— Hava kirliliği özellikle büyük şehirlerde fazla rastlanarak kişinin bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen faktörlerden biridir. Mümkün olduğunca temiz hava sistemlerinde bulunulmalı, kapalı ortamlardan uzak durulmalıdır.
— Gıdalara üretiminde ve sonraki aşamalarda kullanılan ya da katılan kimyasal ilaçlara dikkat edilmelidir. Dikkatli gıda seçilip alınmalı, dışarıdan alınan besinler bol su altında yıkanmalıdır.
Ferdane Gül ÇARKOĞLU
Ankara Üniversitesi İbn_i Sina Hastanesi
Beslenme ve Diyet Bölüm Sorumlusu